ابعاد و اهمیت راهبردی سفر آیتالله رئیسی به دوحه/ فرصتهای پیشرو برای تقویت مناسبات اقتصادی ایران و قطر
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، آیتالله سید «ابراهیم رئیسی»، رئیسجمهور کشورمان روز دوشنبه دوم اسفندماه به دعوت رسمی «تمیم بن حمد آلثانی» امیر قطر در سفری 2 روزه به دوحه خواهد رفت.
استقبال رسمی از سوی امیر قطر در دیوان امیری، گفتوگو با تمیم بن حمد و مذاکرات هیئتهای عالی دو کشور و امضای چند قرارداد و تفاهمنامه از برنامههای روز نخست سفر آیتالله رئیسی به قطر است.
رئیسجمهور همچنین در جمع ایرانیان مقیم قطر حضور مییابد و نشستی نیز با تجار قطری و ایرانی خواهد داشت. وی در دومین روز سفر در ششمین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز شرکت و سخنرانی خواهد کرد. در این اجلاس سران و مقامات ارشد کشورهای ابرصادرکننده گاز حضور دارند و تعدادی از آنها در حاشیه نشست با رئیسجمهور کشورمان دیدار و گفتگو خواهند کرد.
وزرای امور خارجه، نفت، میراث فرهنگی و گردشگری و رئیسدفتر رئیسجمهور، رئیسی را در این سفر همراهی میکنند. این چهارمین سفر خارجی رئیسجمهور خواهد بود؛ رئیسی پیش از این به کشورهایی از جمله روسیه، تاجیکستان و ترکمنستان سفر کرده است.
در همین راستا «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه پنجاه و هشتمین کنفرانس امنیتی مونیخ، با «شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر دیدار و در خصوص آخرین وضعیت روابط دوجانبه و مسائل مورد علاقه گفتگو و تبادل نظر کرد.
امیرعبداللهیان در این دیدار با تاکید بر اهمیت روابط نمونه دو طرف، ابراز امیدواری کرد: سفر رسمی ریاست جمهوری کشورمان به قطر طی دو روز آینده جهت شرکت در اجلاس اوپک گازی و تقویت مناسبات دوجانبه به صورت ممتاز برگزار شود.
ماهیت روابط راهبردی ایران و قطر
سفرهای متعدد مقامات ایران و قطر طی سالهای اخیر موجبات نزدیکی دو کشور را فراهم آورده است. این سفرها که بهطور متناوب و متداول صورت میگیرد از سوی تهران و دوحه همواره با اشتیاق خاصی پیگیری میشود. با وجود اینکه قطر کشوری کوچک در پهنه خلیجفارس بهشمار میرود، اما نقش بااهمیتی در معادلات منطقهای ایفا میکند.
مناسبات میان دوحه و تهران به ویژه بعد از آغاز بحران خلیج فارس در جریان محاصره قطر توسط عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر در سال 2017، شکل تازهتری به خود گرفت. در این دوره درواقع جمهوری اسلامی ایران به عنوان ناجی قطر نقشآفرینی کرد. درواقع محاصره طولانیمدت قطر نه تنها نتوانست رفتارهای دوحه را مطابق خواست ریاض اصلاح کند بلکه روابط ایران و قطر را برای آینده قابل پیشبینی تقویت کرد.
ایران چگونه قطر را از محاصره نجات داد؟
درحالی که کشورهای عربی و همسایه قطر، این کشور را از هر طرف محاصره کرده بودند، فضای هوایی ایران به عنوان مسیر جایگزین برای رفع محاصره هوایی قطر درنظر گرفته شد و با توجه به بهره برداری از میدان گازی مشترک، روابط میان ایران و قطر بیش از پیش افزایش یافت.
در واقع نتیجه آن شد که روند محاصره، دوحه را به تهران نزدیک کرد و برداشتهای قطر مبنی بر اینکه تهدید فوری برای امنیت کشورش از همسایگان شورای همکاری خلیجفارس و نه ایران ناشی میشود، را تقویت کرد. حتی قبل از محاصره نیز و از زمان جنگ ایران و عراق، قطر رابطهای صمیمانه با تهران برقرار کرده بود، زیرا این دو کشور بزرگترین میدان گازی طبیعی مشترک جهان (گنبد شمالی/ پارس جنوبی) را دارند که جنس همکاریها را فراتر از ابعاد سیاسی برده است و از نظر اقتصادی به آن وابستگی زیادی دارند. بهطور مشخص تضمین امنیت این میدان و دسترسی به آن همکاریهای قطر با ایران را ضروری میکند.
اگرچه یکی از اهداف اصلی ریاض و ابوظبی برای محاصره، اجبار قطر به کاهش روابط خود با ایران بود، اما دوحه و تهران از زمان آغاز بحران خلیجفارس روابط دوجانبه خود را تعمیق بخشیدهاند و همبستگی تهران با دوحه بیشتر شد. در بحبوحه لفاظیهای طرفهای مناقشه (عربستان و متحدانش) ، ایران محمولههای غذایی را برای کمک به دوحه در جلوگیری از بحران امنیت غذایی فراهم کرد. صادرات ایران به قطر از 60 میلیون دلار بین 2016 و 2017 به 250 میلیون دلار بین 2017 و 2018 افزایش یافت. هواپیمایی قطر (Qatar Airways) با استفاده از حریم هوایی ایران موفق به ادامه فعالیت خود شد. بهنوبه خود، حجم پروازها بیش از 100 میلیون دلار درآمد هزینه پرواز برای ایران فراهم کرد که دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده آن را تضعیف سیاست «فشار حداکثری» خود علیه ایران میدانست.
ایران همچنین یک بندر خود را برای تسهیل انتقال کالاها و مواد غذایی به قطر اختصاص داد به گونهای که هر هفته سه محموله از طریق کشتی به قطر میرسید.