یلدای ۱۴۰۱؛ کمتر از یک ثانیه طولانی‌تر از شامگاه اول دی
منجم آماتور و سردبیر پیشین مجله نجوم گفت:شب یلدای امسال کمتر از یک ثانیه از شب اول دی ماه طولانی تر است زیرا زمان رسیدن خورشید به نقطه انقلاب زمستانی به بامداد اول دی بسیار نزدیک است و باعث شده اختلاف زمانی شب‌های ۳۰ آذر و یکم دی کمتر از یک ثانیه باشد.
شب یلدا، آخرین شب پاییز و ورود به دروازه زمستان، حکایت‌های زیادی در فرهنگ ایرانی دارد. کلمه یلدا از زبان سریانی و به معنای زایش است و برخی معتقدند مردمان باستان، این شب را بیدار می‌ماندند تا کنار یکدیگر و همراه با شعرخوانی و حکایت‌گویی، خود را سرگرم کنند و اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی را از یاد ببرند.
اما در گنبد آسمان بالای سرما چه رخ می‌دهد که طول روز کوتاه‌تر و سیاهی شب طولانی‌تر و انقلاب زمستانی آغاز می‌شود؟ آیا واقعا شب اول دی‌ماه طولانی‌ترین شب سال و روز اول دی کوتاه‌ترین روز است؟
کاظم کوکرم در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در توضیح فلسفه نجومی شب یلدا که ناشی از رسیدن خورشید به نقطه انقلاب زمستانی است و از آن به آغاز فصل زمستان تعبیر می‌شود، اظهار داشت: نقطه انقلاب زمستانی نقطه ای فرضی در آسمان است و وقتی انقلاب زمستانی به وقوع می‌پیوندد که خورشید در حرکت بین ستاره‌ها به این نقطه برسد. این نقطه در نقشه آسمان، دورترین فاصله از قطب شمال سماوی و نزدیک‌ترین فاصله به قطب جنوب سماوی را دارد.
وی افزود: بر این اساس در روزهای ۳۰ آذر و اول دی در لحظه ظهر شرعی، طول سایه ها از هر زمانی در طول سال برای ما ساکنان نیمکره شمالی زمین بلندتر می‌شود و می‌بینیم که خورشید در ۳۰ آذر و یکم دی،کوتاه‌ترین قوس را در آسمان روز از زمان طلوع تا غروب می‌پیماید.
سردبیر پیشین مجله نجوم درمورد ویژگی‌های نجومی شب یلدای امسال نیز توضیح داد: سال ۱۴۰۱ لحظه رسیدن خورشید به نقطه انقلاب زمستانی در ایران در ساعت ۰۱:۲۸ دقیقه بامداد پنجشنبه یکم دی ۱۴۰۱ به وقوع می پیوندد که چون این لحظه مانند لحظه تحویل سال برای ما اهمیت آیینی ندارد در تقویم ها با دقت ثانیه و دقیقه اشاره نمی‌شود.
کوکرم در پاسخ به این سوال که شب یلدای امسال چقدر از شب‌های دیگر طولانی‌تر است، گفت: شب اول دی امسال کمتر از یک ثانیه با شب ۳۰ آذر اختلاف زمانی دارد. زیرا زمان رسیدن خورشید به نقطه انقلاب زمستانی به ساعت ۱۲ بامداد یکم دی بسیار نزدیک است و همین باعث شده اختلاف زمانی شب های چهارشنبه ۳۰ آذر و پنجشنبه اول دی کمتر از یک ثانیه بوده و بسیار به هم نزدیک باشد.
مشاهده هلال ماه جمادی الثانی با چشم غیرمسلح
وی همچنین درمورد طول مدت روز ۳۰ آذر اظهار داشت: طول مدت روز چهارشنبه و پنجشنبه (یکم دی)، هر دو به میزان تقریبی ۹ ساعت و ۴۴ دقیقه و ۲۵ ثانیه است، در حالیکه طول مدت سه شنبه ۲۹ آذر ۹ ساعت و ۴۴ دقیقه و ۲۹ ثانیه است (حدود چهار ثانیه طول روز بیشتر است). همچنین طول مدت روز، دوم دی ۹ ساعت و ۴۴ دقیقه و ۲۸ ثانیه برآورد می‌شود که حدود سه ثانیه طولانی‌تر از مدت روز اول دی و به همین میزان شب نیز حدود سه ثانیه کوتاه‌تر از شب یلداست.
این روزنامه‌نگار علم همچنین به علاقه مندان به رصد آسمان نوید داد که سحرگاه اول دی، حدود ۴۵ دقیقه پیش از طلوع خورشید، هلال آخر ماه جمادی الاول سال ۱۴۴۴ قمری با چشم غیرمسلح قابل رویت است و هلال ماه جمادی الثانی نیز شامگاه شنبه آینده (سوم دی ۱۴۰۱) با چشم غیرمسلح به آسانی دیده می‌شود.
اخبار مرتبط
ابراز خرسندی رئیسی از روند رو به گسترش روابط و اجرای توافقات ایران و ارمنستان
گفت وگوی تلفنی سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران با نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان
موافقت مجلس با کلیات لایحه بودجه 1403
اقتصادنیوز : نمایندگان مجلس امروز با کلیات لایحه اصلاحیه بودجه ۱۴۰۳ موافقت کردند.
کنعانی: ناقضان حقوق بشر در جایگاهی نیستند که به ایران توصیه‌های حقوق بشری داشته باشند
سخنگوی وزارت امور خارجه اقدام برخی کشورهای غربی در طرح و تصویب قطعنامه ای علیه ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در موضوع حقوق بشر را مصداق روشن استاندارد دوگانه و استفاده ابزاری از حقوق بشر برای اهداف نامشروع سیاسی دانست و آن را به شدت محکوم کرد.
هگمتانه همدان؛ باشکوه ترین شهر باستانی جهان
قدمت هگمتانه به روایت هرودت، مورخ یونانی، به زمان مادها برمی گردد که آن را به‌عنوان اولین پایتخت ایران زمین و مرکز حکومت خود انتخاب کردند و بعدها به پایتخت تابستانی هخامنشیان و نیز اشکانیان و ساسانیان تبدیل شد.
دستور رئیس جمهور برای رفع فوری اختلالِ جایگاه های سوخت
تهران-ایرنا-آیت الله رئیسی در پی اختلال در جایگاه‌های عرضه سوخت به وزیر نفت دستور داد ضمن بررسی «علت وقوع» اختلال در عرضه سوخت در برخی جایگاه‌ها، به نحو مقتضی نسبت به «رفع فوری» اختلال پیش آمده اقدام کند.
جت یاسین به تولید انبوه می‌رسد
تهران-ایرنا- فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران به همراه امیر سرتیپ حمید واحدی فرمانده نیروی هوایی ارتش از مراحل تست های پروازی جت آموزشی "یاسین" بازدید کرد.
