چهارمحال و بختیاری در بخش مرکزی رشته کوه‌های زاگرس بین پیش‌کوه‌های داخلی و استان اصفهان قرار گرفته و از شمال و شرق با استان اصفهان، از شمالغرب با استان خوزستان و در جنوب با استان کهگلویه و بویراحمد همجوار است.

مرکز استان، شهرکرد در ارتفاع ۲۰۶۶ متری از سطح دریاهای آزاد قرار دارد که مرتفع‌ترین شهر در بین مراکز استانی بوده به همین سبب این شهر به بام ایران شهرت یافته است. این استان دارای یک درصد از کل وسعت ایران و از لحاظ وسعت بیست و ششمین استان است.

این استان سرچشمه ۲ رودخانه مهم و پرآب کشور، کارون و زاینده‌رود است و با وجود مساحت اندک خود در مقایسه با سایر استان‌ها منبع مهم تامین‌کننده آب شیرین کشور است هر چند این روزها خشکسالی این استان را با مشکلات عدیده ای روبرو کرده است.

وجود کوه‌های مرتفع و برفگیر همچون زردکوه، سبزکوه، هفت چشمه، کوه کلار، هزار دره، سفیدکوه، جهانبین و کوه ریگ از عوامل مهم در تعدیل آب و هوا و همچنین بوجود آمدن چشم‌اندازهای زیبای طبیعی و جاذبه‌های مهم گردشگری در این استان شده است.

این استان که در حدود ۷۶ درصد آن را کوه‌ها و تپه‌ها و ۲۴ درصد آن را دشت‌های آبرفتی و فلات‌ها تشکیل می‌دهد تحت تاثیر بادها و توده‌های هوای غربی ایران قرار دارد و دارای ۶ اقلیم است.

این استان همچنین به سبب ویژگی‌های خاص طبیعی دارای رودخانه‌های فراوانی است. مهمترین رشته‌کوه این منطقه زردکوه بختیاری است که سخاوتمندانه رودخانه‌های بزرگ زاینده‌رود و کارون را به کشور هدیه می‌دهد.

ضمن اینکه مسیر طولانی رودخانه بازفت در کنار متراکم‌ترین و دست‌نخورده‌ترین محدوده جنگلی روز به روز ارزش اکوتوریستی و زیست‌محیطی منطقه را بیشتر می‌کند.

همچنین تمامی مسیر حاشیه رودخانه زاینده‌رود دارای مناظر زیبا، باغ‌های سرسبز، آسمان آبی همراه با هوایی پاکیزه است. این مسیر به دلیل وجود مجموعه‌های تفریحی، شرایط اقلیمی مساعد و نزدیکی به مرکز استان و شهرهای استان اصفهان همواره مورد توجه گردشگران بوده است.

از مهمترین رودخانه‌های استان می‌توان به رودخانه بازفت، کوهرنگ، سراب، دره سیر، کیار، سبزکوه، ونک، خرسان، ارمند، توف سفید، دیمه، زری کوهرنگ و دره قاضی اشاره کرد.

مساحت مجموعه مناطق محیط زیست طبیعی استان شامل پارک ملی، رودخانه ها، مناطق حفاظت شده، تالاب‌ها و اثر ملی طبیعی برابر است با بیش از ۱۵۵ هزار هکتار که رقم بسیار بزرگی است و ۱۲.۵ درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده که نشان از قابلیت‌های بالای گردشگری طبیعی این استان دارد.

مناطق حفاظت‌شده و شکار ممنوع نظیر قیصری، شیدا، هلن، سبزکوه، تنگ صیاد و جنگل‌های بلوط با چشم اندازهای بینظیر تنها بخشی از این بهشت به شمار می‌آید.

در کنار این جاذبه‌های طبیعی، حضور عشایر کوچنده در دامنه‌های سبز زاگرس بکرترین منظره از زندگی بشر در عصر مدرن را به تصویر کشیده که می‌تواند هر طبیعت‌گرد و یا اکوتوریستی را به وجد آورد و گردشگران را از فرسنگ‌ها فاصله به این منطقه بکشاند.

چهارمحال و بختیاری با وجود چنین ظرفیت‌های بزرگی هنوز از آن با عنوان یک استان محروم و کمتربرخوردار یاد می‌شود و رکوردزنی این استان در شاخص‌هایی نظیر نرخ تورم، بیکاری و فلاکت گواهی بر این ادعا است.

سال‌هاست که بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران بر لزوم توجه به گردشگری طبیعی به‌ عنوان مزیت رقابتی این استان در حوزه جذب گردشگر تاکید دارند و بر این باورند که  تحقق توسعه پایدار در این استان با بهره‌گیری از این ظرفیت امکانپذیر است اما تاکنون حرکت اثرگذار و شتاب‌دهنده‌ای در این حوزه شکل نگرفته است.

بی‌شک بخشی از این چالش به نبود زیرساخت‌های مناسب نظیر راه‌های هوایی، زمینی و ریلی، اماکن تفریحی و اقامتی و خدمات گردشگری مربوط می‌شود که با اختصاص اعتبار برای توسعه زیرساخت‌های استان می‌توان به شکوفایی این بخش امیدوار شد.

توسعه گردشگری،صنایع دستی و مرمت بناهای تاریخی در دولت سیزدهم

در دولت سیزدهم توجه به زیرساختهای گردشگری در اولویت قرار گرفته است و اکنون پس از 2 سال وجود کرونا، رونق و جان دوباره ای به گردشگری استان تزریق شده است.

رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: ۲۰۰ بنای تاریخی ثبت شده این استان در فهرست آثار ملی ایران بیمه خواهد شد.

واحد جولایی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: بیمه بناهای تاریخی ثبت شده چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی ایران در راستای اجرای ماده ۱۷ قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی و فرهنگی استان انجام می‌شود.

وی افزود: حفاظت از بناهای تاریخی و جبران بخشی از خسارت‌های احتمالی ناشی از وقوع حوادث طبیعی و غیرطبیعی هدف اصلی بیمه بناهای تاریخی ثبت شده استان در فهرست آثار ملی ایران است.

جولایی تصریح کرد: بناهای تاریخی شامل مسجد، قلعه، آرامگاه، گرمابه، پُل، کاروانسرا، بیمارستان، خانه، مدرسه، سیلو، عصارخانه، آسیاب، باغ، حسینیه، آب‌انبار، قنات و غسالخانه است که قدمت آن‌ها به دوران اسلامی، اتابکان، تیموریان، ایلخانیان، افشاریه، صفویه، قاجاریه و پهلوی تعلق دارد.

وی با اشاره به وجود بیش از ۲۰ قلعه تاریخی در چهارمحال و بختیاری یادآور شد: از این تعداد هم‌اکنون وضعیت ۶ قلعه چالشتر و شمس‌آباد در شهرستان شهرکرد، بارده در شهرستان بن، جونقان در شهرستان فارسان، دزک و شلمزار در شهرستان کیار نسبت به بقیه بناهای تاریخی استان بهتر است.

معاون گردشگری، سرمایه‌گذاری و تامین منابع اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: سال گذشته ۵۲ فقره پروانه در حوزه تاسیسات گردشگری این استان صادر و تمدید شده است.

فرجام سمیعی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: از این تعداد پنج فقره پروانه جدید برای تاسیسات گردشگری و دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری صادر و ۴۷ فقره پروانه تاسیسات گردشگری تمدید شده است.

وی با اشاره به تمدید ۳۲ کارت ویژه راهنمایان گردشگری چهارمحال و بختیاری در سال گذشته افزود: در این مدت چهار دوره آموزشی کوتاه‌مدت مختص فعالان حوزه گردشگری برگزار و برای ۱۱ نفر گواهی آموزشی صادر شد.

سمیعی به انجام ۱۸۰ بازدید نظارتی از تاسیسات گردشگری چهارمحال و بختیاری در سال ۱۴۰۰ اشاره و تصریح کرد: در این بازدیدها ۴۰ اخطار صادر و با عوامل برگزارکننده چهار تور گردشگری غیرمجاز در استان برخورد شد.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: سال گذشته ۱۱۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال تسهیلات به ۳۶۲ طرح مشاغل خانگی مرتبط با صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در این استان پرداخت شد.

اسماعیل رمضانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: از این میزان تسهیلات ۹۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال به ۳۴۲ طرح مستقل و ۲۰ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال به ۲۰ طرح پشتیبان پرداخت شده است.

وی با اشاره به ایجاد اشتغال برای ۲ هزار و ۲۵۰ نفر در حوزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان در سال گذشته افزود: از این تعداد اشتغال ۶۶۰ نفر از طریق سامانه رصد و اشتغال یک‌هزار و ۵۹۰ نفر از طریق مجوزهای صادره، ثبت شده است.

رمضانی تصریح کرد: سال گذشته هفت فقره پروانه تولید کارگاهی، ۷۵۲ فقره پروانه تولید انفرادی و ۸۱۳ فقره کارت شناسایی هنرمندان برای فعالان حوزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان صادر شد.

وی با اشاره به حضور ۷۸۳ هنرمند صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان در دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت و ۳۹ نفر در رشته‌های آموزشی بلندمدت یادآور شد: در این مدت ۱۲۰ نفر از شاغلان این حوزه در دوره‌های آموزشی شرکت کردند.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در سال گذشته ۹۸ هنرمند صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در استان از بیمه صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان، عشایر و هفت هنرمند از بیمه تامین اجتماعی بهره‌مند شدند.

وی با اشاره به دریافت ۹ نشان فاخر و ملی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان در سال ۱۴۰۰ گفت: مجموعه ادوات خوشنویسی موفق به دریافت نشان ملی و هشت اثر شامل گلیم رِندی، توبره، نقاشی پشت آئینه، قفل چهار کلید، قفل چالشتری، نگارگری گل و مُرغ روی هاونگ سنگی، گلیم‌بافی و جاسیخی موفقت به دریافت نشان ملی شدند.

رمضانی تاکید کرد: سال گذشته ۸۵ هزار و ۳۴۷ دلار انواع محصولات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی از استان به‌صورت کمرگی و چمدانی به خارج از کشور صادر شد.

وی افزود: در سال گذشته ۷۶۴ مجوز فعالیت مشاغل خانگی مرتبط با صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان صادر شده است.

به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری افزون‌بر ۱۲ هزار هنرمند شهری، روستایی و عشایری صنایع‌دستی و هنرهای سنتی دارد که از این تعداد پنج هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار نفر در فصل‌های مخلتف سال فعالیت می‌کنند.

بافته‌های داری مانند فرش‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی و قالی‌بافی، چوخابافی، نمدمالی، کلاه‌مالی، گیوه‌دوزی، سرمه‌دوزی، منبت‌کاری، سفال‌گری، خورجین‌بافی، بافت سیاه چادر، قفل‌سازی، حجاری (سنگ‌تراشی)، گره‌چینی، احجام فلزی، خاتم، چرم‌دوزی و مشتقات آن‌ها از مهم‌ترین صنایع‌دستی و هنرهای سنتی شهری، روستایی و عشایری چهارمحال و بختیاری به‌شمار می‌رود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: براساس ۸۰ فصل مطالعات و پژوهش‌های باستان‌شناسی در استان تاکنون چهار هزار اثر تاریخی و فرهنگی غیرمنقول شامل بناها و محوطه‌های تاریخی شناسایی و از این تعداد ۶۴۴ اثر در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

علیرضا جیلان تاکید کرد: هم‌اکنون ۳۰ اثر طبیعی، ۹۳ اثر معنوی (میراث‌ناملموس) و ۱۳ هزار شی منقول تاریخی از چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.

وی با اشاره به وجود ۱۳ موزه در چهارمحال و بختیاری افزود: از این تعداد هشت موزه دولتی و مشارکتی و خصوصی است که براساس آمار موجود از فروش بلیت‌ها، سالانه بیش از ۱۴۰ هزار نفر از این موزه‌ها بازدید می‌کنند.

جیلان تصریح کرد: در سال‌های اخیر ۸۸ بنای تاریخی شاخص استان مرمت و احیا شده‌اند که مجموعه فرهنگی تاریخی قلعه تاریخی چالشتر، قلعه بارده و اتاق آئینه شهرکرد از مهم‌ترین این بناها است.

وی یادآور شد: سال گذشته ۲۲ اثر تاریخی منقول و غیرمنقول، طبیعی و ناملموس واجد شرایط از چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی کشور ثبت و دو بنا و یک  بافت تاریخی در استان مرمت شده است.

جیلان اظهار داشت: ثبت آثار تاریخی، طبیعی و ناملموس در فهرست آثار ملی ایران، تعمیر و مرمت بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی، واگذاری بناهای واجد شرایط به سرمایه‌گذاران برای احیا و بهره‌برداری و پژوهش و اجرای برنامه‌های مرتبط با کاوش‌های باستان‌شناسی از اولویت‌های این این اداره‌کل در سال‌جاری است.