بزرگترین بازار سرپوشیده دنیا

در طول تاریخ شهر تبریز نه تنها یکی از شهرهای مهم ایران بلکه یکی از مراکز تجاری مهم در جاده ابریشم بوده است. مبادلات تجاری گسترده با کشورهای مختلف دنیا دلیل کافی برای احداث یکی از بزرگ‌ترین بازارهای آسیا در این شهر بوده است. اکنون، یکی از جاذبه‌های گردشگری بازار بزرگ تبریز است. بازاری که بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده آسیا لقب گرفته و در میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. حتّی گفته می‌شود عنوان بزرگ‌ترین بازار به هم پیوسته، مسقف و با بناهای آجری در دنیا نیز به این بازار تعلق دارد. 
گرچه بازار به عنوان محلی برای داد و ستد و معاملات تجاری شناخته می‌شود؛ ولی مکان مناسبی برای تعامل با مردم بومی و آشنایی با فرهنگ آنان نیز هست. با گشت و گذار در بازار تبریز در کنار تماشای بناهای کهن که سال‌ها خاطره را در خود نهفته‌ دارند با فرهنگ مردم تبریز که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده نیز آشنا می‌شوید. آشنایی با فرهنگ بومی و آداب و رسوم خاص مردم هر منطقه همان چیزی است که از سفر به تبریز و هر شهر دیگری تا ابد در ذهن مسافر می‌ماند.

 بازار بزرگ تبریز

تاریخچه بازار بزرگ تبریز 
تاریخ دقیق احداث این بازار مشخص نیست. در اثبات قدمت این بازار همین بس که در آثار تاریخی به جامانده از قرن چهارم از این بازار نام برده شده است. گفته می‌شود به احتمال زیاد پس از زمین‌لرزه تاریخی تبریز در سال ۱۱۹۳ قمری این بازار توسط حاکم تبریز ساخته شده است. البته در گذر زمان این بازار چندین بار آسیب‌های جدی دیده ولی توسط معماران ایرانی به ویژه در اواخر دوران زندیه و قاجاریه بازسازی شده است.  اهمّیّت این بازار تنها به خاطر جنبه اقتصادی آن نیست. این مجموعه با در بر گرفتن چندین مسجد، مدرسه، کاروانسرا و گرمابه در این محدوده در حقیقت قلب تپنده شهر تبریز بوده است. بنابراین بازار تبریز نمادی از زندگی مردم تبریز در طول تاریخ است. 

بازار قدیمی و بزرگ تبریز

آشنایی با بازار بزرگ تبریز 
مجموعه تاریخی بازار تبریز وسعتی حدود یک کیلومتر مربع دارد. این بازار به بخش‌های متعددی از قبیل تیمچه، دالان، سرا و... تقسیم‌بندی شده است. در مجموع در این بازار بیش از ۵۰۰۰ مغازه در قالب 40 صنف مختلف مشغول فعالیت هستند. راسته‌های معروف این مجموعه عبارتند از: بازار امیر، بازار کلاه‌دوزان، بازار شیشه‌گرخانه، بازار حرم‌خانه، بازار کفاشان، بازار حلاجان، بازار صادقیه، بازار یمنی دوز و راسته بازار. 
در گذشته رسم بر این بود که بازرگانان زمانی که از سفرهای تجاری خود بازمی‌گشتند به همراه مال‌التجاره خود به کاروانسرا رفته و در آنجا استراحت می‌کردند. پس از آن در سراهای بازار که در حقیقت حیاط‌هایی روباز ولی کوچک‌تر از کاروانسرا بودند اجناس خود را برای فروش عمده عرضه می‌کردند. 

معماری و طراحی خاص سقف بازار تبریز

تیمچه‌ها بخش دیگری از بازار تبریز را تشکیل می‌دهند که در اغلب بازارهای سنّتی ایران نیز دیده می‌شود.  تیمچه در حقیقت بنایی یکپارچه و سرپوشیده با سقف‌هایی گنبدی شکل است. در گذشته هر تیمچه دارای دروازه و نگهبان مخصوص به خود بوده است. غرفه‌ها و مغازه‌های موجود در بازار به صورت سه طبقه طراحی و احداث شده است. طبقه زیرین برای نگهداری اموال و به نوعی انبار تجارت‌خانه به کار برده می‌شود. طبقه هم‌کف محل کار و همان تجارت‌خانه است. طبقه سوم نیز به نوعی محل استراحت افراد بوده است. گفته می‌شود این مکان برای پذیرایی از تجار خارجی و عقد قرارداد با آنان نیز کاربرد داشته است. محبوب‌ترین اجناسی که در این بازار به فروش می‌رسد اجناسی مانند فرش‌های دست‌باف، صنایع دستی تبریز، مصنوعات چرمی، آجیل و ادویه هستند. در میان قسمت‌های مختلف بازار نیز تیمچه مظفریه یا بازار فرش و بازار طلا بیشتر مورد توجّه گردشگران قرار می‌گیرد.بازار تبریز نیز همانند بازار وکیل شیراز بسیار تاریخی ودیدنی است.

بزرگترین بازار سرپوشیده ی آسیا

گفته می‌شود تیمچه مظفریه در زمان ولیعهدی مظفرالدین شاه قاجار توسط یکی از بزرگ‌ترین تجّار وقت تبریز حاج محمد قزوینی ساخته شد. شکوه و عظمت معماری این تیمچه مورد توجّه ولیعهد قرار گرفت. حاج محمد قزوینی نیز به رسم آن دوران و به عنوان پیشکشی نام مظفریه را برای تیمچه انتخاب کرد. ولیعهد خشنود شد و نه تنها از تملک آن چشم‌پوشی کرد بلکه امتیازات زیادی به او عطا کرد. تیمچه میرزا شفیع از دیگر بخش‌های مشهور بازار تبریز است. شهرت این تیمچه به دلیل ساختار متفاوت آن است. این تیمچه ساختاری کشیده دارد و در کنار تیمچه، دالان و سرای مستقلی نیز وجود دارد. تیمچه امیر نیز که اوج هنر معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارد کار هنرمندی به نام صمد معمار است. از آنجایی که ساخت بازار امیر در زمان امیرکبیر صورت گرفته، گفته می‌شود نام امیر اشاره به نام امیرکبیر دارد.  بزرگ‌ترین گنبدها در تیمچه امیر قرار دارد. لذا گردشگران فراوانی در سفر به تبریز و بازدید از بازار، بازدید از تیمچه امیر و تیمچه مظفریه را در اولویت قرار می‌دهند.  هریک از سراها، تیمچه‌ها و دالان‌های بازار، قصه متفاوت و جذابی دارند. لازم به ذکر است مساجد، مدارس و به ویژه گرمابه‌های این مجموعه هریک به تنهایی نمونه‌هایی شاهکار از هنر معماری ایرانیان و بخشی از جاذبه‌های گردشگری تبریز محسوب می‌شوند.

بازار بزرگ نمادی از زندگی مردم تبریز