ساعدنیوز: سفر نانسی پلوسی رئیس کنگره آمریکا به ارمنستان در بحبوحه درگیری های خونین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انعکاس زیادی در رسانه های جهان داشته است. به اعتقاد حضرتعالی چه مسائلی باعث شده است که یکی از مقامات عالیرتبه ایالات متحده آمریکا تصمیم بگیرد برای اعلام همبستگی با ارمنستان به ایروان سفر کند؟

امیرعلی ابوالفتح: به اعتقاد من، اصلی ترین دلیل ایالات متحده آمریکا برای حمایت از ارمنستان در برابر آذربایجان قوی تر شدن احتمال تغییر مرزهای بین المللی در صورت احداث دالان زنگزور است.

آمریکا تا جایی در برابر پیشروی آذربایجان در قره باغ و تقابل با ارمنستان سکوت می کند که مرزهای بین المللی تغییر نکند. حتی در برخی موارد با آذربایجان هم همراهی می کند. ولی جایی که پای تغییر مرزهای بین المللی به میان بیاید، واشنگتن مخالفت خود را در این سطح اعلام می کند.

دلیل آمریکا برای مخالفت با تغییر مرزهای بین المللی نیز نگرانی این کشور از سرایت این موضوع به نقاط دیگر جهان است. اساساً یکی از دلایلی که آمریکا در مخالفت با جنگ روسیه با اوکراین مطرح میکند، همین موضوع تغییر مرزهای بین المللی در صورت ضمیمه شدن بخشی از خاک اوکراین به روسیه است. حداقل این توجیهی است که آمریکا در مخالفت با روسیه مطرح می کند.

همین موضوع هم باعث حمایت متحدین آمریکا از این کشور در برابر روسیه شده است. در مورد دالان زنگزور هم واشنگتن معتقد است که اصرار باکو و آنکارا بر احداث این دالان در نهایت به تغییر مرزهای بین المللی خواهد انجامید و این مسأله با منافع ایالات متحده در تضاد است و به همین دلیل آمریکا با اقدام آذربایجان و ترکیه در قفقاز جنوبی مخالف است.

ساعدنیوز: در مسأله مخالفت با تغییر ژئوپلتیک منطقه به نظر مواضع ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای و ایالات متحده آمریکا به عنوان یک ابرقدرت تلاقی دارد. برآیند این تلاقی در قفقاز جنوبی چه میتواند باشد؟

امیرعلی ابوالفتح: این که ایران و آمریکا در بعضی موضوعات به عنوان متحدان طبیعی عمل می کنند چیز جدیدی نیست. ما پیشتر در مسأله بوسنی، سرنگونی صدام، سرنگونی طالبان در افغانستان نیز شاهد چنین اتحاد طبیعی میان ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران بوده ایم.

در قفقاز جنوبی نیز آمریکا و ایران به عنوان متحد طبیعی عمل می کنند. هر دو کشور با تغییر مرزهای بین المللی به شدت مخالف هستند و همان طور که گفتم این اتحاد بی سابقه نیست و قبلاً نیز شاهد چنین اتحادی بوده ایم.

ساعدنیوز: به نظر می رسد که اتحاد طبیعی ایران با آمریکا در قفقاز جنوبی می تواند در نهایت به تقابل ایران و روسیه در این منطقه منجر شود چون عملاً روسیه در جبهه آذربایجان و ترکیه قرار گرفته است. نظر حضرتعالی در این خصوص چیست؟

امیرعلی ابوالفتح: من واقعاً نمی دانم که تقابل امریکا و روسیه بر سر دالان زنگزور و ارمنستان یک اختلاف 180 درجه ای است یا نه؟! شاید این تقابل به اندازه تقابل دو کشور درباره مسأله اوکراین و بازار نفت نباشد.

تحلیل من آن است که اقدام اخیر آمریکا در حمایت محکم از ارمنستان، بیشتر از این که نوعی تقابل با روسیه باشد، علنی کردن مخالفت با شکل گیری همبستگی بیشتر میان ترکیه و آذربایجان است! همبستگی آذربایجان و ترکیه نه منافع ایران نه منافع روسیه و نه منافع آمریکا را تأمین می کند.

با توجه به پیشینه روابط مسکو و ارمنستان و حمایت هایی که در سال های نه چندان دور از ایروان از سوی مسکو می شد، بعید به نظر می رسد که روسیه موافق تغییر مرزهای بین المللی با احداث دالان زنگزور باشد.

تحلیل من آن است که ایران، روسیه و آمریکا یک طرف ایستاده اند و این یک اتحاد طبیعی است و منافع هر سه با احداث دالان زنگزور در تضاد است. طبیعتاً در مناطق دیگر ایران و آمریکا منافع متضاد دارند مثل غرب آسیا، اعم از فلسطین، یمن و سوریه که با همدیگر تقابل جدی دارند و در موضوع ارمنستان نیز ایران و آمریکا دارای یک اتحاد طبیعی هستند.