به گزارش همشهری آنلاین، دیدنی‌های این گذر به همین‌ها ختم نمی‌شود و نخستین دبیرستان زرتشتیان، موزه‌های آبگینه و ملی شما را به ضیافتی از نقش و رنگ و تاریخ و معماری چشمنواز دعوت می‌کند. خیابان سی تیر از جنوب به خیابان امام‌خمینی(ره)، از شمال به خیابان جمهوری و در ادامه با نام خیابان میرزاکوچک‌خان به خیابان نوفل لوشاتو متصل می‌شود. نام قدیم خیابان در نقشه عبدالغفار که در سال۱۸۹۱ میلادی تهیه شده در قسمت جنوب خیابان قزاقخانه و در قسمت شمال، خیابان باغ امین‌السلطان بوده. در دوران پهلوی نام خیابان به قوام‌السلطنه تغییر کرد و حالا به نام سی‌ تیر شناخته می‌شود. 

از شمال خیابان شروع کنیم. یعنی از تقاطع خیابان‌های نوفل لوشاتو و میرزاکوچک‌خان. جایی که سال‌هاست کلیسای تاریخی حضرت مریم(ع) آرام گرفته است. ساختمان خاکستری کلیسا که یک صلیب بزرگ را در ذهن تداعی می‌کند کار معمار برجسته گرجستانی «نیکلای مارکف»است که در سال ۱۳۲۴ این کلیسا را ساخته است. معماری این کلیسا به سبک کلیساهای ارمنی و قفقازی است و در گذشته محل استقرار اسقف اعظم ارمنی‌ها بوده است. مزار یکی از رهبران نظامی و ارمنی انقلاب مشروطه یعنی «یپرم‌خان ارمنی» هم در حیاط کلیسا قرار دارد.

آتشکده آدریان و نخستین دبیرستان زرتشتیان تهران از جمله ساختمان‌های دیدنی سی تیر هستند. دبیرستانی است که با سرمایه شخصی به نام بهرامجی بیکاجی (از زرتشتیان هندوستان) ساخته شد. او برای جاودان کردن نام فرزند از دست رفته‌اش این مدرسه و آتشکده را کنار هم ساخته و برای یادگار فرزندش، فیروز بهرام نامگذاری می‌کند. جالب است بدانید در مراسم کار گذاشتن سنگ بنای این مدرسه، رابیندرانات تاگور (فیلسوف و شاعر معروف هندی) هم در مراسم حضور داشته است.

کلیسای انجیلی حضرت پطروس یکی دیگر از اماکنی است که می‌توانید به آن سر بزنید. در بازدید از این کلیسا احتمالاً شهروندان کره‌ای ساکن تهران را در روزهای جمعه و برخی از ارامنه و آشوریان را در روزهای یکشنبه در حال عبادت خواهید دید. این کلیسا که معماری آن تلفیقی از معماری اروپایی و ایرانی است، در سال ۱۸۷۶ و در دوره قاجار تأسیس شد.

اگر می‌خواهید به هزاره دوم قبل از میلاد یا حتی به دوران پیش از تاریخ سفر کنید، کافی است قدیمی‌ترین شیشه‌های کشف شده از معبد چغازنبیل یا قدیمی‌ترین سفال دست‌ساز دوران اشکانیان در موزه آبگینه و سفالینه واقع در خیابان سی تیر را ببینید. این موزه چند تالار به نام‌های صدف (به دلیل شباهت تالار به صدف باز)، زرین (به دلیل وجود ظروف زرین دوره سلجوقی در این تالار)، تالار لاجورد (به دلیل وجود لعاب‌های فیروزه‌ای دوران ایلخانی در این تالار) و بخش‌های دیگر را در خود جای داده که به‌طور اختصاصی اشیای شیشه‌ای و سفالی را می‌توانید در آن ببینید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید محل این موزه تا سال ۱۳۳۰، خانه و محل کار قوام‌السلطنه (یکی از بانفوذترین سیاستمداران دوران قاجار و پهلوی) بوده است.

«این دروازه خداوند است. عادلان داخل خواهندشد». جمله‌ای که سر در کنیسه حییم در خیابان سی تیر نوشته شده است. در آبی‌رنگ این کنیسه که به سبک در خانه‌های قدیمی است، اکثر روزها بسته و فقط در شبات‌ها (شنبه)، موعدیم (اعیاد سه‌گانه یهودیان) و مراسم خاص مذهبی باز است. این کنیسه که ۱۰۳ساله است، توسط سلیمان حییم، نویسنده فرهنگ لغت معروف حییم ساخته شد.

آخرین ایستگاه سی تیرگردی بازدید از موزه ملی ایران باستان است. رنگ سرخ آجرهای موزه برگرفته از معماری دوره ساسانی است و شما را به ابتدای تاریخ می‌برد. «آندره گدار»، معمار معروف فرانسوی، در سال ۱۳۱۶ ساختمان این موزه را طراحی کرد. قدیمی‌ترین دست‌ساخته پارینه سنگی از جنس کوارتز را که به یک میلیون سال پیش مربوط است، «دندان وزمه» که قدیمی‌ترین سنگواره کشف شده از انسان است و به ۲۵ هزار سال پیش باز می‌گردد، حس خاصی را در بازدید از موزه به شما می‌دهد. موزه ملی گنجینه‌ای از ۳۰۰ هزار اشیای تاریخی دوران پیش از اسلام را در خود جای داده و موزه دوران پس از اسلام هم بار دیگر بازگشایی شده است.