نویسنده : شاهن هوسپیان

ساختمان مدرسه هونانیان در خیابان لادو آساتیانی محله سولولاک شهر تفلیس قرار دارد که در حال حاضر دولت گرجستان از آن به عنوان مدرسه دولتی شماره 58 استفاده می کند.

مدرسه هونانیان در پایان سده 19م

ساختمان مدرسه توسط هوانس آنانیان (هونانیان) از ارمنیان شهر تفلیس که در صنایع نظامی در روسیه تزاری فعالیت داشت؛ در سال 1877م برای دختران نوجوان یتیم و بی بضاعت ارمنی ساخت و اداره آن را به هئیت امنائی که از طرف خلیفه گری ارمنیان گرجستان انتخاب می شد؛ واگذار کرد. جزئیات بنا توسط هونانیان ترسیم شده و آلکساندر اوزروف معمار نامی ارمنی آن را ساخته است.

در این ساختمان از هنر گوتیک استفاده شده است و بر روی دیوارهای داخلی حجاری ها و گچ بری های بسیار زیبا می باشد. آجر؛ مصالح اصلی بکار رفته در آن است که دیوارهای خارجی و لبه سقف بنا نیز با آن تزئین شده است. برای قاب بندی های نورگیرها نیز از آجر و سنگ خوش تراش استفاده شده است. قاب های پنجره ها از چوب می باشند و پنج پنجره های طبقه دوم تحت تاثیر هنر گوتیک ساخته شده اند که به داخل تالاری با سقف مرتفع باز می شوند.

نمای دیوارهای داخلی بنا

این مدرسه که هزینه های آن توسط ارمنیان نیکوکار شهر تفلیس تقبل می شد؛ در دوره روسیه تزاری؛ یکی از بهترین مدارس منطقه قفقاز جنوبی بشمار می آمد و براساس اسناد خلیفه گری در سال 1881م دارای 170 شاگرد و 17 معلم بوده است.

افراد سرشناسی همچون تیگران راشماجیان؛ استپان مالخاسیان و هوانس تر میراکیان مدیریت مدرسه را به عهده داشته اند و افرادی همچون مانوک آبغیان؛ ماکار یکمالیان؛ درنیک دمیرجیان و بسیاری دیگر در آن تدریس کرده اند.

در سال 1885م مدرسه به دلیل مشکلات مالی تعطیل شد اما کمتر از یک سال با کمک مالی هوانس آنانیان به عنوان مدرسه ابتدائی دختران با 246 دانش آموز کار خود را مجددا آغاز کرد. پس از بازگشائی؛ به درخواست آنانیان مدرسه به یاد همسرش مدرسه دخترانه مریم هونانیان نامگذاری شد.

با تصمیم دولت روسیه تزاری کلیه مدارس ارمنیان در سال 1896م تعطیل شدند که شامل این مدرسه نیز بود و سپس در سال 1900م به عنوان مدرسه دولتی روسی بازگشائی شد؛ اما با تلاش های ارمنیان شهر تفلیس بالاخره مدرسه در سال 1905م به ارمنیان شهر بازگردانده شد و به فعالیت قبلی خود بازگشت تا این که در سال 1908م براساس نیاز ارمنیان شهر تفلیس تبدیل به دبیرستان دختران شد.

 

براساس اسناد موجود در سال 1911م مدرسه دارای 345 شاگرد و 24 معلم بوده است که در آن سال ها؛ نوارت تومانیان دختر هوانس تومانیان شاعر و نویسنده نامی ارمنی نیز در این مدرسه تحصیل کرده است.

پس از اشغال گرجستان توسط ارتش سرخ شوروی در ابتدای سال 1921م؛ این مدرسه همچون بسیاری از مدارس ارمنیان  شهر تعطیل و ساختمان آن به نفع دولت بلشویکی مصادره شد و پس از مدتی بر اساس تصمیم کمیته انقلابی گرجستان به عنوان مدرسه دولتی شماره 66 شروع به کار کرد.

پس از استقلال کشور گرجستان در سال 1991م ساختمان مدرسه به ارمنیان شهر تفلیس بازگردانده نشد و اکنون متعلق به وزارت آموزش و پرورش آن کشور می باشد که تبدیل به مدرسه دولتی خاص گردیده و کلیه هزینه های آن توسط انجمن دوستی گرجستان – آلمان پرداخت می گردد. ساختمان مدرسه که از سال 1877م تا کنون حفظ شده است یکی از بناهای منحصربفرد شهر تفلیس می باشد.