به گزارش ایسنا، مهرداد خدیر در یادداشتی در عصر ایران نوشت: «۱۲ شهریور زادروز یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های فرهنگی و از نام‌آورترین حکیمان و شاعران و سخن‌گویان به زبان پارسی و شاخص‌ترین نماد نزد ایرانیان است؛ ناصرِ خسروِ قبادیانی که ۱۰۱۷ سال پیش دیده به جهان گشود و پس از هزار سال، شعر او را می‌خوانیم و نیک درمی‌یابیم:

رنج و عنای جهان، اگرچه دراز است

با بد و نیک، بی‌گمان به سرآید

چون مسافر، ز بهر ماست و شب و روز

هر چه یکی رفت بر اثر دگر آید

ما سفرِ برگذشتنی گذرانیم

تا سفرِ ناگذشتنی به درآید

ناصر خسرو نشانی است از یک درخت هزار ساله و ۱۲ شهریور، زادروز اوست در سال ۳۸۳ خورشیدی و این نوشته بیشتر به این تاریخ نگاه دارد تا بدانیم تا کجا ریشه داریم و این زبان چگونه در درازای هزار سال باشکوه‌تر شده؛ چندان که شعر ناصر خسرو ضرب‌المثل است: از ماست که بر ماست ... و یادآور شعر مشهور او: عقاب.

روزی ز سر سنگ، عقابی به هوا خاست

از بهر طمع بال و پر خویش بیاراست

بر راستی بال نظر کرد و همی گفت

امروز همه مُلک جهان زیر پر ماست

گر بر سر خاشاک یکی پشه بجنبد

جنبیدن آن پشّه عیان در نظر ماست

ناگه ز کمین‌گاه یکی سخت کمانی

تیری ز قضای بد انداخت بر او راست

بر بال عقاب آمد آن تیر جگردوز

وز ابر مر او را به سوی خاک فروکاست

بر خاک بیفتاد و بغلتید چو ماهی

وآنگاه پر خویش گشاد از چپ و از راست

گفتا:عجب است این که ز چوبی و ز آهن

این تیزی و تندی و پریدن ز کجا خاست!؟

چون نیک نظر کرد پر خویش در آن دید

گفتا ز که نالیم که از ماست که بر ماست

او زادۀ قبادیان از توابع بلخ بود و در سال ۵۶۷ خورشیدی در بدخشان درگذشت. هیچ یک از این سه (بلخ، قبادیان و بدخشان) در جغرافیای امروز ایران قرار ندارد. اما کیست که ناصر خسرو را ایرانی نداند؟ چرایی آن روشن است. ایران فرهنگی بسا بزرگ‌تر از جغرافیای کنونی است و بهترین گواه هم ناصر خسرو

بلخ اکنون در افغانستان است و قبادیان در تاجیکستان و بدخشان نیز کانون پارسی‌زبانان است.

ناصر خسرو در دربار سلطان محمود و سلطان مسعود غزنوی مورد احترام بود و به کار دبیری اشتغال داشت و بعد از شکست غزنویان در برابر سلجوقیان به دربار برادر طغرل سلجوقی رفت و به کار دبیری ادامه داد اما تصمیم گرفت جهان را بگردد و سفر کند و چندان سفر کرد و دید و تجربه کرد که همچنان به عنوان برجسته‌ترین شخصیت ایرانی در سیر و سفر و جهانگردی شناخته می‌شود.

درست است که سعدی را به سفر می‌شناسیم اما در این که همۀ حکایت‌های سفر او واقعا رخ داده باشد، زادۀ ذوق سرشار استاد سخن نباشد، تردید وجود دارد حال آن که ناصر خسرو ۳۰۰ سال قبل از او سرزمین‌های گونه‌گون را درنوردیده از حلب و طرابلس و شام و فلسطین تا آذربایجان و ارمنستان و سودان. ۶ سال هم در مصر بوده که آن روزگار پایتخت فاطمیان بوده و در دوران المستصربالله به مذهب اسماعیلیه یا شیعیان می‌گرود.

ناصر خسرو برای رهانیدن ایران از سلطۀ خلافت، آیین فاطمیان را رواج داد و «جامع‌الحکمتین» را به همین انگیزه نوشت

ناصر خسرو البته در مصر نماند و به ایران آن روزگار بازگشت و به نسبت متوسط سن آن دوران و این دوران نیز بلند زیست ۸۴ سال.