کلیسا واژه‌ای یونانی است و به گردهمایی و اجتماع انسان‌هایی که با یکدیگر جمع شده‌اند و عقاید مذهبی مشترکی دارند.

 

به گزارش ایرنا، در کلیسا‌های جماعتی، مرجع نهایی تصمیم‌گیری در کلیسا جماعت محلی است. در کلیسا‌های مشایخی، سیستم اداره کلیسا از طرف جماعت محلی به هیئت رهبران مشایخ واگذار و تصمیمات آن از طریق پارلمان و شورا اتخاذ می‌شود. در ایران نیز به‌دلیل وجود اقلیت مسیحی، کلیسا‌های متعددی در سراسر ایران بنا شده است که قدیمی‌ترین آن‌ها در ارومیه قرار دارد. یکی از کلیسا‌های معروف ایران، کلیسای بیت‌اللحم مقدس است.

کلیسای بیت‌اللحم مقدس در دوره صفویه و پایتختی اصفهان ساخته شده است و یکی از کلیسا‌های بزرگ و جا‌های دیدنی اصفهان محسوب می‌شود. این کلیسا در شمال دو کلیسای معروف اصفهان، یعنی هاکوپ و مریم مقدس بنا شده است. این کلیسای زیبا در میان دوازده کلیسای کنونی بلندترین گنبد را به خود اختصاص داده است. این گنبد زیبا از دور نمایان و قابل تشخیص است.

کلیسای بیت‌اللحم را می‌توان چه از نظر نقاشی‌های دیواری و چه از نظر نمای خارجی، باشکوه‌ترین کلیسای اصفهان دانست؛ به‌خصوص که دارای بزرگ‌ترین گنبد در میان کلیسا‌های جلفای اصفهان است. روزنامه دیلی تلگراف در مقاله‌ای منتشره در نوامبر ۲۰۱۶، این کلیسا را در فهرست ۲۳ کلیسای زیبای جهان قرار داد. کلیسای بیت‌اللحم در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۶۴۳ به‌عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسید.

کلیسای بیت اللحم در شهرستان اصفهان، خیابان نظر شرقی، میدان بزرگ جلفا قرار گرفته است. نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو به کلیسا، ایستگاه‌های سی و سه پل و شریعتی هستند که از آن‌ها با استفاده از تاکسی می‌توانید به کلیسا برسید. همچنین ایستگاه اتوبوس چهارراه حکیم نظامی در فاصله حدودا ۵۰۰ متری از کلیسا قرار دارد که می‌توانید این مسافت را پیاده طی کنید.

 

 

بعد از اینکه پناهندگان ارامنه به اصفهان آمدند و در محله ای به نام محله جلفا سکونت گزیدند دست به خلق آثار هنری و بخصوص معماری های زیبا برای ساخت کلیسا، خانه، خیابان و کوچه زدند. کلیساهای زیادی توسط ارامنه ساخته شد که متاسفانه امروزه بسیاری از آن ها از بین رفته اند اما برخی از آن ها شکوه و اعتبار خود را حفظ کرده اند و همچنان به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری اصفهان محل بازدید بسیاری از توریست های خارجی ومسافران داخلی است. کلیسای بیت اللحم یکی از همین جاهای دیدنی در اصفهان است.

 

تاریخچه ساخت کلیسای بیت‌اللحم به دوره شاه عباس صفوی و سال ۱۳۰۶ هجری قمری بازمی گردد. این کلیسا توسط شخصی به نام خواجه پطرس ولیجانیان، بازرگان معروف دوره صفوی، بنا گردی. جالب است بدانید که مدفن وی و چند تن از اعضای خانواده‌اش در حیاط کلیسا قرار دارند. در برخی از منابع آمده است که خواجه پطرس به دلیل ازدحام در ورودی کلیسای مریم مقدس، تصمیم به ساخت کلیسا بیت اللحم گرفت. دو کلیسای مریم مقدس و هاکوپ در نزدیکی این کلیسا قرار دارند.

 

 

 

پلان کلیسای بیت‌اللحم از نوع تالار‌های گنبددار مستطیل شکل است که در جهت شرقی-غربی قرار دارد و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد است. بنا هیچ‌گونه تزیین خارجی ندارد و ارتفاع آن از سطح زمین ۲۵ و قطر آن ۱۱ متر است. گنبد با چهار قوس به چهار ستون بزرگ متصل به دیوار‌های شمالی و جنوبی بنا تکیه کرده است.

در سمت غربی کلیسا و در قسمت جلوی ورودی اصلی، ایوانی دو طبقه قرار دارد و در بالای آن ناقوس خانه کلیسا واقع شده است. قدمت ناقوس خانه به سال ۱۸۹۷ بازمی‌گردد. مصالح به کار رفته در ساختمان کلیسای بیت‌اللحم، شامل خشت و آجر می‌شود. دیوار‌های داخلی کلیسا با گچ پوشانده شده‌اند و روی تمامی آن‌ها نقاشی‌هایی با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس نقش بسته است. قسمت پایین دیوار‌ها نیز با کاشی‌های لعابدار به رنگ‌های نیلی و آبی تزیین شده است.

 

 

کلیسا در دو طبقه ساخته شده است. طبقه دوم مخصوص بانوان است. در بخش میانی طبقه دوم، تالاری مربع شکل قرار دارد که برگرفته از مدل کلاسیک تالار گنبددار ارمنی است. گنبد کلیسا، گنبدی دوپوش است که با طلاکاری و کتیبه‌هایی با تاریخ‌های مختلف از افراد خیر در امور ساخت کلیسا آراسته شده است. این گنبد روی چهار ستون مرتفع و قطور که با قوس‌های جناغی به ستون جنبی و مقابل متصل هستند، قرار دارد.

 

 

ساق گنبد کلیسا هشت پنجره دارد که در فاصله هر دو پنجره طاق‌نما‌هایی مزین به نقاشی دیده می‌شود. این نقاشی‌ها شامل چهره ۱۲ حواری حضرت مسیح، رستاخیز حضرت مسیح (ع) و حرکت پطروس حواری بر آب است. زیباترین نقاشی کلیسای بیت‌اللحم را تصویر بهشت تشکیل می‌دهد که در قسمت چپ آن، تصویر خواجه پطرس با نمایی از تاج بر سر نقاشی است. در ضلع غربی گنبد، به فاصله‌ای اندک، ناقوس کلیسا بر برجی روی چهارستون مزبور، ۶ ستون سنگی و روی آن‌ها گنبد مخروطی شکل ناقوس و نهایتا صلیبی روی گنبد جای گرفته است.

<

 

 

در سردر کلیسا کتیبه‌ای با خط ارمنی نوشته شده است. تاریخ بنا را در این کتیبه، سال ۱۰۶۳ هجری قمری ذکر کرده‌اند. در ذیل کتیبه از حجار آن نام برده شده است. در این کتیبه به تعمیر کلیسای بیت‌اللحم در سال ۱۳۱۶ هجری قمری، در زمان مظفرالدین شاه قاجار اشاره شده است. این کلیسا تا به امروز باقی‌مانده و به‌خوبی از آن مراقبت شده است. آنچه بیش از دیگر بخش‌های کلیسا، توجه را به خود جلب می‌کند، بخش‌های داخلی، تزیینی و طلاکاری شده کلیسا است که تاثیری فوق‌العاده روی زیبایی آن دارد.