رسم جالب شب یلدایی در تهران قدیم
آنطور که در برخی منابع مکتوب تاریخی آمده، برخی از تهراننشینها که احتمالاً اصالت تهرانی هم نداشتهاند، سرمای سوزناک زمستان و تاریکی بلندترین شب سال را اتفاق ترسناک و دلهرهآوری میدانستند و از بیم آسیب دیدن در چنین شبی به درگاه خداوند پناه میبردند.
اردشیر آل عوض، محقق فرهنگ عامه، میگوید: «عدهای که عمدتاً از مهاجران تهران قدیم بودهاند به نحس بودن شب یلدا باور داشتند و اعتقادشان بر این بود که در چنین شبی باید بیدار ماند.
ابوالقاسم انجوی شیرازی در کتاب «جشنهای زمستانی» نقل میکند که در تهران ۱۵۰ سال پیش، هنگام اذان صبح روز اول دی، مردان مذهبی و روحانیون در هر محلهای به پشتبام خانهها میرفتند و تا طلوع آفتاب دعا و مناجات میخواندند. در بسیاری از محلههای تهران اتاقکهایی وجود داشت و «شبخوانها» در این اتاقکها دعا و مناجات میخواندند. شبخوانها بعد از طلوع آفتاب، جلو خانهها را برفروبی و آب و جارو میکردند و معتقد بودند هر فردی تا ۴۰ روز این اعمال را انجام بدهد حاجتروا خواهد شد.»
اکثریت مردم تهران اما شب یلدا را با دورهمی سپری میکردند که با چاشنی دعا و نیایش همراه بوده است. آل عوض میگوید: «نقل است که در جشن شب یلدا، پس از خوردن شام و نوشیدن چای که دور کرسی انجام میگرفت، پدر خانواده یا بزرگتر کارد را بر میداشت تا هندوانه را ببرد.
آنطور که انجوی شیرازی در کتاب «جشنهای زمستانی» نوشته، بزرگتر خانواده قبل از بریدن هندوانه دعایی با این مضمون را زمزمه میکرد: «خدایا به شهر و وطن ما برکت عطا بفرما. بهاری را که در پیش داریم پرباران، کشت و زرع ما را پربرکت، درختان باغ ما را بارور کن. شهرهای وطن ما را آبادان و بزرگان مملکت ما از بلایا محفوظ بدار. بیماران ما را شفای عاجل مرحمت کن. قرض قرضداران را ادا کن. خانواده ما را تا سال آینده از بلایای زمینی و آسمانی محفوظ بدار. کسب و کار ما را رونق و برکت عطا بفرما.» بعد هم اعضای خانواده صلوات میفرستادند و بزرگتر خانواده هندوانه را بزرگتر میبرید.»
انتخاب مکان مناسب برای دورهمی شب یلدا یکی دیگر از سنتهای تهران قدیم بوده که برخی آنها با گذشت زمان بسیار کمرنگ شده است. آلعوض در اینباره میگوید: «طبق سنت دیرینه تهرانیها، اگر خانوادهای عروس عقد کرده داشت، او را با طبق، آجیل، شیرینی و حلوای مخصوص و لباس و زیروآلات و حنا به خانه پدر عروس میبردند.
عده دیگری از مردم شب یلدا را در قهوهخانهها سپری میکردند تا طولانیترین شب سال به پایان برسد و بعد به خانه برگردند. این عده شب یلدا را با تماشای نقالی و ترنابازی که در قهوهخانهها رواج داشت، میگذراندند.»
منبع: همشهری
اخبار مرتبط
طومارهای شهر سنگی و رازهای دو هزارسالهای که فاش میکنند
پترا (Petra) یک شهر باستانی در اردن است که به دلیل معماری صخرهای چشمگیرش مشهور است. پترا حدود قرن چهارم پیش از میلاد توسط نبطیان تأسیس شد و بعداً تحت کنترل امپراتوری روم درآمد.
ماجرای واقعی تخریب معبد سلیمان چیست؟
جوزفوس فلاویوس مورخ یهودی، آتشسوزی و تخریب معبد سلیمان را امری کاملا تصادفی میخواند و میگوید شهر به تصرف رومیها درآمد. اما واقعیت این است که معبد سلیمان به دست خود یهودیان تخریب شد.
اپیکتتوس؛ بردهای که فیلسوفِ رهایی شد
اپیکتتوس باور داشت که «فلسفه» را نباید توضیح داد، بلکه باید آن را تَجسُّم بخشید و زیست و این مُیسّر نمی شود مگر با «هارمونی» و «یکپارچگی» ساحتهایِ مختلفِ وجودِ آدمی [به تعبیر استاد «ملکیان»، سه ساحتِ «درونی»؛ باورها/ عواطف، احساسات و هیجانات/ خواست و اراده و دو ساحتِ «بیرونی» گفتار و رفتار].
سیونیک کانون بحران در قفقاز
کتاب نوین دکتر مجید کریمی با سرنام سیونیک کانون بحران در قفقاز (تاریخ و اهمیت راهبردی استان سیونیک ارمنستان و کشمکش بر سر دالان زنگزور ) در ۲۹ آذرماه ۱۴۰۲ به بازار کتاب آمد.
مفاهیم: هنر بیزانسی چیست؟
همشهری آنلاین - مهدی تهرانی: هنر بیزانسی در حقیقت شیوهٔ معماری و نقاشی و موزاییککاری مختص امپراتوری بیزانس است که از قرن چهارم میلادی در بیزانس یا روم شرقی که پایتخت آن قسطنطنیه بود معمول شد و تا قرن پانزدهم میلادی در بسیاری از کشورها به خصوص سوریه، یونان، یوگسلاوی و روسیه متداول ماند.
انواع تقویم ها در جهان
تقویمی ارمنی ، تقویم مردم ارمنی است.ارمنستان نیز به منزلهٔ سرزمینی تاریخی و کهن از گذشته تا به امروز تقویمهای متنوعی داشتهاست.