نویسنده: علی حسین باقر

دیپلماسی ایرانی: در میان خبرهای ضد و نقیض درباره سرنوشت مذاکره بر سر توافق هسته ای ایران، برخی اطلاعات نشان می دهد که احتمال زیادی وجود دارد این توافق طی دوره کوتاهی احیا شود. برخی گزارش ها حاکی است مذاکرات در مراحل پایانی قرار دارد و اختلاف بین ایران و آمریکا بر سر میزان تحریم هایی است که در صورت بازگشت به برجام، حذف می شوند. 

اکنون بازیگران مطرح در منطقه مانند اسرائیل و کشورهای خلیج فارس و همچنین ترکیه خود را برای سناریوی احیای توافق هسته ای و پیامدهای احتمالی آن آماده می کنند. احیای توافق هسته ای ایران ممکن است به مبادلات تجاری بین ترکیه و ایران رونق چشمگیری بدهد ولی از نظر امنیتی و همچنین از نظر رقابت منطقه ای، چالش بزرگی برای آنکارا خواهد بود. 

به گفته برخی مقامات آمریکایی، احیای برجام نزدیک به 130 میلیارد دلار از اموال مسدود شده ایران در خارج را آزاد خواهد کرد. قطعا بخش زیادی از این پول ها خرج داخل ایران نخواهد شد بلکه مقداری از آن به متحدان منطقه ای ایران در سراسر منطقه از جمله سوریه، لبنان، عراق و یمن نیز خواهد رسید. 

وقتی ایران پول بیشتری داشته باشد به معنای کمک نظامی و مالی بیشتر به گروه های مسلح طرفدار ایران است. به این ترتیب بعد از احیای برجام، توانایی تهران برای به خدمت گرفتن شمار بیشتری از نیروهای وفادار به خود در سوریه افزایش پیدا خواهد کرد. از آنجا که ترکیه نیز در سوریه و عراق حضور دارد، افزایش قدرت گروه های مسلح نظامی در این دو کشور به معنای افزایش احتمال رویارویی مستقیم بین ترکیه و این گروه های مسلح در این دو کشور خواهد بود. 

همچنین در صورت دستیابی به توافق در وین و آزاد شدن دارایی های مسدود شده ایران، توانایی این کشور برای توسعه سلاح های متعارف و زرادخانه موشکی اش که بزرگترین زرادخانه در سطح منطقه شناخته می شود، به سرعت و طی مدتی کوتاه افزایش پیدا خواهد کرد. این مسئله، چالشی جدی برای ترکیه خواهد بود که برای خروج از مشکلات اقتصادی و توسعه توان خود در زمینه سامانه های ضدموشکی تلاش می کند. ترکیه هرچند با ساخت سامانه ضدموشکی «حصار» به پیشرفت های سریعی دست یافته ولی هنوز فاقد سامانه پدافند هوایی راهبردی ساخت داخل شبیه به اس -400 یا تاد – پاتریوت است. 

از نظر هسته ای، احیای برجام به برنامه هسته ای ایران مشروعیت خواهد بخشید و این کشور فعالیت های هسته ای خود را تسریع خواهد کرد. پیشرفت هسته ای ایران بدون محدود سازی توانایی موشکی این کشور، احتمال تبدیل ایران را به خطری هسته ای برای ترکیه در آینده افزایش خواهد داد به ویژه با ساخت موشک های دوربرد که قابلیت حمل کلاهک هسته ای را دارند. درست است که ترکیه در صدد پیشرفت در بخش هسته ای است ولی هنوز به زمان نیاز دارد و از طرفی وابستگی آن به روسیه موجب شده است پیشرفت هسته ای این کشور به روابطش با مسکو گره بخورد.

منبع: عربی 21 / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11