مهدی بازرگان، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: در حالی ارتش ترکیه خود را برای حمله جدید و گسترده به خاک سوریه با هدف اشغال حلب آماده می کند، حسین امیرعبداللهیان از انتقال نگرانی های امنیتی رجب طیب اردوغان به بشار اسد در جریان سفرش به سوریه خبر داد؛ این تلاش های دیپلماتیک تهران حاکی از آن است که ایران سعی دارد از انجام این حمله ترکیه با گرفتن بهانه از آنکارا و رئیس جمهوری ترکیه جلوگیری کند.

اما بی شک نقل و انتقال پیام ها توسط وزیر امور خارجه دولت رئیسی نمی تواند ترکیه را به دلایل متعدد از اشغال بخش دیگری از خاک سوریه منصرف کند. در این بین یکی از دلایل مهم ناظر به وضعیت شکننده و متزلزل سیاسی اردوغان در داخل ترکیه، آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آتی میلادی است. 

از این رو رئیس جمهور ترکیه برای تداوم قبضه قدرت به دنبال برگ برنده هایی است تا بتواند وضعیت خود را در میان افکار عمومی ترکیه قدری بهبود ببخشد. به خصوص آنکه عملکرد اسفبار دولت ادوغان در حوزه اقتصادی و معیشتی و تورم 73 درصدی ترکیه، وی (اردوغان) را بیش از پیش به یک ابزار در جهت توجیه کارنامه خود و نیز انحراف افکار عمومی نیازمند می کند که جدی ترین ابزار به تجاوزات مکرر اردوغان در خاک سوریه و نیز عراق باز می گردد. 

پیرو نکته مذکور رئیس جمهور ترکیه به دنبال رادیکالیزه کردن فضای ناسیونالیستی ترکیه نیز خواهد بود تا بتواند با موج سواری روی این فضا عملا هر گونه صدای مخالفی را در مقابل خود خفه کند؛ دستگیری 15 روزنامه نگار به بهانه واهی حمایت از گروه های کردی و نیز امنیتی کردن هر گونه موضع گیری، سخنرانی، اقدام و حرکت حزبی، پارلمانی و اجتماعی نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است.

اما در ادامه مهمترین دلیلی که بی شک اردوغان را از فکر اشغال بیشتر خاک سوریه منصرف نخواهد کرد منبعث از تحولات جنگ اوکراین و تاثیرات آن بر دیگر مناطق از قفقاز گرفته تا خاورمیانه است. به هر حال همان گونه که کاهش تمرکز روس ها در منطقه قفقاز جنوبی و قره باغ یک فرصت بی بدیل را در اختیار جمهوری آذربایجان و ترکیه برای مدیریت منطقه در راستای اهداف و منافع دو طرف (باکو و آنکارا) شکل داده است یقینا خروج ارتش روسیه از سوریه و احتمال حضور نیروهای ایرانی و ارتش سوریه نیز امید و نگرانی جدی را به صورت توامان در آنکارا ایجاد کرده است. لذا ردوغان از یک طرف به امید اشغال حلب و گسترش نفوذ خود در خلاء ارتش روسیه و نیز نگرانی از بابت تقویت نفوذ تهران و بشار اسد نمی تواند به پیغام و پسغام های تهران – دمشق قناعت کند.

ناگفته نماند در چنین فضایی اردوغان نوعی همسویی سیاسی دیپلماتیک و حتی هم پیمانی امنیتی – دفاعی را با اسرائیل در مقابل جمهوری اسلامی، ارتش سوریه و شخص بشار اسد نیز کلید زده است تا از یک سو ذیل اتهام زنی به ایران بتواند تقابل با تهران را پیش ببرد و به موازاتش شرایطی را رقم بزند که در سایه همکاری ها با تل آویو نوعی چراغ سبز واشنگتن را برای عدم حمایت از کردها در حمله ارتش ترکیه به سوریه رقم بزند. 

حال نکته کلید اینجاست که علیرغم فصل مشترک آنکارا – تل آیو در تقابل با ایران و ارتش سوریه، اسرائیل و ترکیه دارای فصول افتراقی در باب کردها نیز هستند. چرا که تل آویو هم به مانند واشنگتن هیچ گونه بنایی برای مبازره با کردهای سوریه و ترکیه ندارد در صورتی که جدی ترین خط قرمز امنیتی ترکیه به سرکوب کردها باز می گردد. در چنین شرایطی باید دید که ترکیه چگونه می تواند فضا را به نحوی مدیریت کند که اسرائیل و آمریکا در مسیر آنکارا برای تجاوز به خاک سوریه سنگ اندازی نکنند و در عین حال کمترین هزینه را برای اردوغان در پی داشته باشد؟/شرق

irdiplomacy.ir