نویسنده: محمد بدرالدین زاید

دیپلماسی ایرانی: در گذشته مرزبندی ها بین کشورهای دوست و دشمن، روشن بود ولی این روزها به علت در هم تنیده تر شدن و پیچیده تر شدن منافع و روی کار آمدن نظام های سیاسی و رهبران عملگرا، مرزبندی ها دیگر مثل گذشته نیست که نمونه روشن آن را می توان در روابط این روزهای روسیه و ترکیه مشاهده کرد.

شاید بزرگترین تناقض بین روسیه و ترکیه، اختلاف عمیق بین برنامه سیاسی کنونی ترکیه برای ایجاد نفوذ منطقه ای بر مبنای نگرش های «اسلام سیاسی» است که مسکو آن را دشمنی راهبردی برای خود هم در داخل مرزهایش و هم در جمهوری های مسلمان نشین استقلال یافته از شوروی و هم در منطقه خاورمیانه می داند. روسیه همچنین نگران است که کشورهای غربی از حربه اسلام سیاسی علیه مسکو استفاده کنند به همین علت خصومتی راهبردی با اسلام سیاسی دارد. 

در بحران سوریه، مسکو برنامه هایی مشترک را با ترکیه پیاده کرد و هم پیمان خود ایران را مجبور کرد این برنامه های مشترک را برای مدیریت بحران در سوریه بپذیرد. این ترتیبات در چارچوب روند آستانه به عنوان روندی خیالی برای حل بحران در سوریه اتخاذ شد ولی در واقع روند آستانه، روندی برای مدیریت بحران سوریه و جلوگیری از تشدید آن بود نه روندی برای حل آن.

اطمینان مسکو از ادامه حمایت آمریکا و غرب از ترکیه موجب شد روسیه دو سال پیش ترتیباتی شکننده را برای تثبیت آتش بس در استان ادلب سوریه بپذیرد و ترکیه نیز متعهد شد شبه نظامیان تندرو را خلع سلاح و آنها را از گروه های میانه رو جدا کند. اما ترکیه به تعهد خود عمل نکرد و ادلب به مستعمره ترکیه و انبار نیروهای افراطی تبدیل شد که ترکیه از آنها در نبرد برای گسترش نفوذ خود در منطقه استفاده می کند.

به احتمال زیاد مسکو همچنان امیدوار است ترکیه را که از اهمیتی راهبردی برخوردار است، از غرب و به ویژه از واشنگتن دور کند و آنکارا را از هرگونه برنامه غرب برای محاصره مجدد روسیه خارج کند. علاوه بر این، همچنان منافع اقتصادی و تجاری زیادی بین دو کشور وجود دارد که موجب شده است ولادیمیر پوتین در سوریه و مناقشه قره باغ و در لیبی به دنبال حفظ آرامش با ترکیه باشد. 

روسیه و ترکیه به روابط پیچیده خود ادامه می دهند و در عین حال هرکدام از آنها فکر می کند می تواند منافع خود را در آینده در فرصتی مناسب به شکل بهتری تحقق بخشد حتی اگر به زیان طرف مقابل باشد. با این حال این پرسش باقی می ماند که این ریسک ها و محاسبات دشوار تا چه زمانی ادامه می یابد و دیگر بازیگران منطقه ای و بین المللی تا چه زمانی این مانورها را تحمل خواهند کرد؟

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی