دکتر محمد گل افروز، دکتری جغرافیای سیاسی و مدرس دانشگاه گیلان در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال که این دور از مذاکرات چقدر جدی است و آیا برجام سرانجام در این دوره به نتیجه می رسد؟ اظهار داشت: برآوردها نشان می دهد که از 100% کار 80% پیش رفته است. ولی اینطور که آمریکا و همپیمانان شان نشان می دهند اسرائیل و رقبای منطقه ای ایران خواسته هایی از آمریکا دارند و این بر روند مذاکرات تاثیر می گذارد. ممکن است مذاکرات باز هم ادامه پیدا کند و این با توجه به این نکته است که آمریکا بعد از هر جواب ایران به مذاکره کننده ارشد هسته ای اروپا که واسطه بین ایران و آمریکا است، در نهایت تا چند روز واکنش نشان می داد یا جواب منفی بود و یا می گفتند باید مذاکره ادامه پیدا کند ولی در روند فعلی که همه در انتظار جواب آمریکا هستند و سوال می کنند آیا جواب مثبت خواهد بود یا منفی! اینطور نشان داده می شود که آمریکا در حال رایزنی با رقبای منطقه ای ایران از جمله اسرائیل و عربستان و شاید ترکیه است تا به جمع بندی کلی برسند و خواسته های خود را بیان کنند و ممکن است به دور بعدی کشیده شود و پایان کار نباشد. از این رو به عقیده من هم مذاکرات ادامه دارد و این دور دور پایانی نیست.

وی در خصوص اینکه گفته می شود وضعیت جنگ روسیه و اوکراین و تحریم روسیه نیاز اروپا به انرژی را بالا برده است و غرب تمایل دارد انرژی خود را از طریق ایران تامین کند. آیا در این شرایط اروپا در فشار نخواهد بود؟ تصریح کرد: تمام تلاش های اروپاییان من جمله فرانسه و آلمان و انگلیس که یک طرف مذاکره برجام هستند این است که هر چه سریعتر این مذاکره تمام شود و به آژانس فشار آورده اند تا از برخی از خواسته های خود عقب نشینی کند. ایران هم برخی از خواسته های قبلی خود را کنار زده است ولی آنچه مسلم است این است که آمریکا در این پیچ تاریخی که قرار است بایدن را به دور بعدی برساند یا نه و این نتیجه مشخص نیست، گرفتار است. لابی اسرائیل و لابی های کشورهای ذی نفع در خاورمیانه در چنین شرایطی تلاش می کنند تا خواسته های خود را عملی کنند و به بایدن فشار بیاورند تا بتواند در این زمینه امتیازاتی به آن ها بدهد و این علی رغم میل باطنی بایدن است. اما کسب کرسی ریاست جمهوری در دور بعد برای بایدن مهم است و موجب شده است که خواسته های شخص بایدن و تیم مذاکره کننده آمریکایی برای اتمام هر چه سریعتر این کار مجددا با رایزنی ها و لابی های متحدان آمریکا در منطقه به تعویق و تاخیر بیفتد. این مساله نشان می دهد که علی رغم میل ایالات متحده، بایدن ناچار است به یک سری از خواسته های اسرائیل و سایر متحدان خاورمیانه ای خود توجه کند و به آن ها هم فرصتی دوباره بدهد تا آن ها هم تلاش های خود را انجام بدهند و خواسته های خود را بگویند. این باعث می شود اروپا هم تلاش زیادی داشته باشد. زمستان سرد در راه است و با جنگی که با روسیه دارند و ممکن است روس ها در انتقال گاز به اروپا مشکل ایجاد کنند از این رو اروپا به طور کامل توافق خود را اعلام کرده است. در این بین تنها آمریکا است که تصمیم گیر نهایی خواهد بود.

گل افروز در مورد اینکه در مورد کشورهای منطقه چه خواسته هایی وجود دارد که آمریکا باید به آن ها تن دهد؟ گفت: رقیبی منطقه ای ساخته شده است. البته این مساله با طراحی اسرائیل است. تلاش برای اجرای پیمان ابراهیم از سوی اسرائیل مطرح شد و امروز هم بسیاری از فازهای این طرح از جمله در حوزه های تبلیغاتی و اقتصادی و امنیتی انجام شده است. این طرح رقیب طرح هسته ای ایران است. به همین دلیل آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی برای وزن ژئوپولتیکی خاورمیانه سبک سنگین می کند. آن طرح حرکاتی موازی با طرح هسته ای ایران را دارد و رقیب سر سخت طرح هسته ای است و اسرائیل می خواهد از این مسیر صلح در خاورمیانه را تبلیغ کند. رقبای منطقه ای ایران از ماه ها قبل به دنبال طرحی امنیتی و دسته جمعی بودند و حتی در حوزه اقتصاد پیشرفت هایی کردند تا طرح هسته ای ایران را تحت الشعاع قرار دهند. یکی از دلایلی که آمریکا متفاوت تر از سال های قبل به خواسته های عربستان و اسرائیل می نگرد وجود طرح ابراهیم است که به عنوان رقیب منطقه ای طرح هسته ای ایران شناخته می شود.