برجام واقتصاد ایران وجهان
آندره گالستیان - اخبار و گزارشهای مرتبط با برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) و نتیجه مذاکرات احیای آن، این روزها تیتر اول بسیاری از خبرگزاریها و رسانههای مطرح در جهان است. واقعیت آن است که در وضعیت کنونی جهان، احیای کامل برجام میتواند تاثیرات بسیار جدی، عمیق، اساسی و گسترده بر اقتصاد ایران و جهان داشته باشد. در دورانی که بیماری کووید19 و همچنین جنگ روسیه و اوکراین، به شدت، اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار داده و مشکالت اقتصادی بسیاری را برای کشورهای گوناگون جهان، به وجود آورده است، احیای برجام میتواند نقش موثری در بهبود اقتصاد ایران و جهان داشته باشد.
همانگونه که پس از تصویب برجام، در سال 2016
شاهد افزایش چشمگیر صادرات نفت ایران بودیم؛
هم اکنون نیز این امکان وجود دارد و ظرفیت آن نیز
موجود است، به ویژه که ایران، ذخایر نفت انبارشده
قابل توجهی نیز دارد. افزایش صادرات نفت ایران، باعث
افزایش درآمدهای ارزی ایران خواهد شد و بر اقتصاد
ایران، تاثیر مثبتی خواهد داشت و علاوه بر آن، باعث
کاهش محسوس قیمت نفت در بازارهای جهانی خواهد
شد که خود، باعث تاثیر مثبت در اقتصاد کنونی جهان
خواهد شد؛ جهانی که شاهد افزایش فراوان قیمت نفت
پس از شروع جنگ در اوکراین بوده است.
احیای برجام می تواند قیمت گاز را نیز کاهش دهد.
یکی از پیامدهای جنگ در اوکراین، افزایش قیمت گاز
طبیعی است و در صورت افزایش صادرات گاز ایران،
طبیعی است که روند افزایشی قیمت، قابل کنترل
خواهد بود و طبیعتا، ایران به درآمدهای ارزی بیشتری
خواهد رسید و سایر کشورها نیز با کنترل نرخ گاز،
منتفع خواهند شد.
با افزایش درآمدهای کشور، طبیعی است که ثبات
نسبی نرخ ارز را می توان متصور بود. با تحقق این امر،
رشد اقتصادی کشور و کنترل نرخ تورم، تسهیل شده و امکان
برنامه ریزی اقتصادی بلند مدت برای بنگاههای
تجاری و واحدهای صنعتی با سهولت بیشتری
امکان پذیر خواهد شد و بر همین اساس، چرخه تولید
و تجارت به صورت روانتر و با کارایی بیشتر به حرکت
درخواهد آمد و در نتیجه، فرصتهای شغلی بیشتری
به وجود خواهند آمد و میزان بیکاری، سیر نزولی خواهد
داشت. با کم شدن میزان بیکاری، طبیعی است که
عوارض بیکاری در افراد و مشکالت اجتماعی مربوطه
نیز کمتر خواهد شد.
با برقراری ارتباط مناسب و گسترده بین بانکهای
خارجی با بانکهای ایرانی و همچنین با دسترسی به
سوئیفت، امکان ورود آن دسته از مواد اولیه صنایع که
در داخل کشور تولید نمی شوند یا تولید آنها ناکافی
است، با سرعت و سهولت بیشتری امکان پذیر خواهد
بود و چرخهای صنایع با استمرار بیشتر و به صورت
روانتر به گردش درخواهند آمد.
بدیهی است که صنعت و تولید کاالهای صنعتی
گوناگون در رشد و گسترش اقتصاد و پیشرفت کشور،
نقشی اساسی دارند و با تولید محصوالت صنعتی
متنوع تر در زمینه های گوناگون، امکان صادرات وسیعتر
محصوالت مختلف نیز به وجود خواهد آمد و ارزآوری بیشتر
برای کشور، محقق خواهد شد. رشد تولید و
افزایش رقابت، کیفیت کاالهای داخلی را افزایش و
قیمت آنها را کاهش خواهد داد و مصرف کننده ایرانی،
رضایت بیشتری در استفاده از کاالهای ایرانی خواهد
داشت و در زمینه صادرات نیز با رقابتی تر شدن کاالها
در مقایسه با نمونه های مشابه خارجی، امر صادرات با
شتاب بیشتری به رشد و گسترش ادامه خواهد داد و
افزایش ارزآوری و رشد اقتصادی کشور با روندی سریعتر،
مسیر خود را طی خواهد کرد. در زمینه خودروسازی نیز
امکان همکاری های خودروسازان ایرانی با خودروسازان
سایر کشورها، تسهیل خواهد شد و نه تنها امکان تنوع
بیشتر در محصولات به وجود خواهد آمد بلکه امکان
ارتقای کیفی محصولات نیز به صورت گسترده تری
فراهم خواهد شد. امکان ارتقای جایگاه ایران به عنوان
یک خودروساز مطرح در سطح جهان به وجود خواهد
آمد و صادرات خودرو از ایران به سایر کشورها، شتاب
چشمگیری خواهد یافت.
در زمینه مسکن، امکان همکاری های گسترده
شرکتهای ایرانی با شرکتهای خارجی به وجود
خواهد آمد و برای تولید و عرضه مسکن، توسعه
بیشتری متصور خواهد بود و ارائه مسکن با کیفیت مطلوب تر
نیز با استفاده از تجارب جهانی در این زمینه
ممکن خواهد شد. توجه به این نکته نیز ضروری است
که امکان توسعه کمی و کیفی پروژههای انبوه سازی
مهیا خواهد شد و رضایت بیشتر هموطنان از طرحهای
مسکن، ممکن خواهد شد.
در صورت احیای برجام، امکان و احتمال
سرمایه گذاری خارجی در ایران، به شدت و با روندی
تصاعدی، قابل ازدیاد است. اصوال ایران در زمینه های
مختلف، امکان جذب سرمایه های خارجی را دارد و
همین مورد در بزرگتر شدن اقتصاد ایران، می تواند
به صورت فزایندهای، مفید و موثر باشد. سرمایه گذاری
مستمر خارجی می تواند زمینه های جدید همکاری بین
ایران و سایر کشورها را گسترش دهد و باعث پیشرفت
و بالندگی بیشتر اقتصاد کشور شود.
به ثمر رسیدن مذاکرات کنونی برجام، در زمینه
جذب جهانگرد و فعالیت موثرتر موسسات و مراکز
گردشگری، میتواند بسیار مفید باشد و توریسم کشور را
با تحول خوبی مواجه کند، به ویژه آنکه ایران، ظرفیت های
بالایی برای جذب گردشگر دارد.
صدور خدمات فنی مهندسی و همچنین انتقال
تکنولوژی از خارج به داخل کشور نیز با احیای برجام
به صورت سهل تری امکانپذیر خواهد شد، زیرا
شرکتهای ایرانی امکان همکاری با طیف وسیع تری ازشرکتهای
خارجی را پیدا خواهند کرد و امکان انجام
پروژههای مشترک به صورت بیشتر و بهتر، امکان پذیر
خواهد شد.
آزاد شدن منابع بلوکه شده ایران، یکی دیگر
از مواردی است که با حصول توافق در مذاکرات،
امکان پذیر است.
با توجه به موارد ذکرشده، به صورت کلی می توان
گفت که با توجه به گشایش های اقتصادی متصور در
عرصه جهانی، رفع موانع روابط بانکی با کشورهای
گوناگون، کاهش هزینه های مرتبط با روابط بازرگانی
در عرصه بین المللی، امکان دسترسی به بازارهای
متنوع جهانی، امکان همکاری با شرکتهای گوناگون
در زمینه های مختلف در گستره بین المللی، حضور بیشتر
سرمایه و سرمایه گذاران خارجی در کشور و همچنین
حضور پررنگتر بازرگانان، صنعت گران و کارآفرینان
ایرانی در پهنه جهانی، احیای برجام می تواند سرآغاز
تحول اقتصادی مهمی در کشور باشد. در ضمن ایران
با توجه به منابع عظیم نفت و گاز می تواند به یکی از
تامین کنندگان قابل اتکا، مهم و باثبات انرژی در جهان
تبدیل شود و طبیعتا ارز آوری مناسبی برای کشور،
حاصل شود.
آندره گالستیان
مشاور و مدرس مدیریت و فناوری
اطلاعات
اخبار مرتبط
