نوذر شفیعی در گفتگو با «ایسنا» در تحلیل از تحولات اخیر در منطقه قفقاز جنوبی و تاکید مقامات ایران بر عدم تغییر مرزهای ژئوپلیتیک اظهار کرد: به طور کلی کشورها دارای سه دسته منافع هستند؛ منافع حیاتی، حساس و منافع عادی، اصولا منافع حیاتی با بقای کشورها ارتباط پیدا می‌کند که حتی کشوری حاضر می‌شود برای حفظ آن وارد جنگ هم شود، منافع حساس هم شاید ارزش آن چندان نباشد اما می‌تواند زیان‌‌‌هایی را متوجه کشورها کند و نهایتا در دسته منافع عادی به منافع کشورها آسیب چندانی وارد نمی‌شود. وی تاکید کرد: امروز مساله مرز و تحولات مرزی جزو منافع حیاتی کشورها به شمار می‌‌‌روند، البته اگر مرزی متعلق به یک کشور باشد و کشور دیگری بخواهد آن را تغییر دهد قطعا با منافع حیاتی کشور مقابل در تعارض قرار می‌گیرد، به عنوان مثال در زمان جنگ ایران و عراق یکی از موارد مورد بحث مساله مرزها بود. اکنون در موضوعات مربوط به منطقه قفقاز و تغییر مرزها میان باکو و ارمنستان؛ منافع حساس ایران را در سطح بسیار بالا و نزدیک به منافع حیاتی تهدید می‌کند.

این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: در واقع این تحولات ارتباط ایران با منطقه قفقاز را به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد به‌ویژه در زمینه ارتباط مواصلاتی و ترانزیتی، ضمن اینکه میزان همسایگی ایران با یکی از کشورهای قفقاز یعنی ارمنستان را هم به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد البته در پی این اقدامات مجموعه واحدی از کشورها (جمهوری آذربایجان و ترکیه) به عنوان متحد در مرزهای ایران مستقر می‌‌‌شوند و عملا ترکیه و باکو به یکدیگر متصل می‌‌‌شوند؛ بنابراین فعل و انفعالاتی که در قفقاز اتفاق می‌‌‌افتد ممکن است ایران را در حصر استراتژیک از ناحیه قفقاز شمالی قرار دهد (به لحاظ مواصلاتی) دوما امکان شکل‌گیری اتحادها و ائتلاف‌‌‌هایی را علیه ایران در این ناحیه امکان‌‌‌پذیرتر می‌‌‌سازد. وی اظهار کرد: در حال حاضر ما مرزهای جداگانه‌ای با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه داریم، در صورتی که تغییری ایجاد شود عملا کریدورهای شرق به غرب و همچنین اروپا به آسیای مرکزی دیگر از ایران عبور نمی‌‌‌کنند و چون حساسیت این موضوع زیاد است طبیعتا ایران هم عکس‌العمل دارد؛ زیرا منافع ایران را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. امروزه کریدورها نقش مهمی را در تعیین جایگاه کشورها در معادلات منطقه‌ای ایفا می‌کنند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اینکه آیا رایزنی‌‌‌ها و گفت‌‌‌وگوهای سیاسی می‌تواند به حل بحران در این منطقه کمک کند نیز گفت: همیشه برای حل یک مساله راه‌‌‌های گوناگونی وجود دارد و تاکید بر حفظ وضع موجود فقط یکی از این گزینه‌‌‌هاست، اگر گزینه دیگری پیشنهاد داده شود آن گزینه باید برابر با گزینه وضع موجود باشد. ممکن است از دید ایران این برداشت وجود داشته باشد که تلاش جمهوری آذربایجان برای تغییرات ژئوپلیتیک در حوزه قفقاز بخشی از یک پروژه‌‌‌ای است که در آینده می‌تواند شرایط ژئوپلیتیک منطقه را به زیان ایران بر هم زند.

azariha.org