به تحلیل خبرگزاری the quint اخیراً اولین رایزنی های سیاسی سه جانبه بین وزارتخانه های امور خارجه جمهوری ارمنستان، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری هند برگزار شد. این دیدار در ایروان پایتخت ارمنستان برگزار شد. در راس این هیات وزیر امور خارجه ارمنستان، دستیار وزیر امور خارجه ایران، رئیس اداره کل منطقه جنوب آسیا و دبیر مشترک وزارت امور خارجه هند حضور داشتند. مسائل اقتصادی و کانال های ارتباطی منطقه ای کلید این همکاری سه جانبه است.

در این دیدار طرفین در مورد مسائل اقتصادی و کانال های ارتباطی منطقه ای بحث و تبادل نظر کردند و چشم انداز تعمیق ارتباطات فرهنگی و مردمی و همکاری های سه جانبه در زمینه های مختلف را تشریح کردند. در بیانیه وزارت امور خارجه ارمنستان آمده است: طرفین توافق کردند که به رایزنی های سه جانبه ادامه دهند.

مسائل اقتصادی و کانال های ارتباطی منطقه ای کلید این همکاری سه جانبه است که مدتی است شکل گرفته و اجتناب ناپذیر است. هند در سال‌های اخیر روابط خود را با ارمنستان که قبلاً پیوندهای باستانی و تمدنی داشت، عمیق‌تر کرده است. اخیراً به ارمنستان تسلیحات می‌فرستد، زیرا این کشور خود را درگیر درگیری نظامی با آذربایجان بر سر منطقه مورد مناقشه قره باغ کوهستانی می‌دانست، در حالی که آذربایجان با حمایت ترکیه همکاری‌های خود را از جمله در حوزه نظامی با پاکستان افزایش داد.
با این حال، همکاری هند با ایران و ارمنستان که هر دو دارای مرز مشترک هستند، برای جاه‌طلبی‌های ارتباطی آن نیز حائز اهمیت است و بدون شک بیشتر همکاری‌های سه جانبه بر این موضوع متمرکز خواهد شد.

از زمان پیروزی بر ارمنستان در جنگ 2020 قره باغ، آذربایجان، هر چند به طور غیرمستقیم، ادعاهای در مورد سرزمین هایی دارد که معتقد بود از نظر تاریخی به آن تعلق دارند. این جنگ همچنین منجر به این شد که برخی از مناطق مرزی دوست اکنون بخشی از مرز ایران با آذربایجان شده است. یک سال بعد، باکو به همراه ترکیه و پاکستان تمرینات نظامی در خاک خود انجام داد. ایران همچنین نسبت به حضور اسرائیل در خاک آذربایجان محتاط است.

 

با این حال، موضع جمهوری آذربایجان حامی پاکستان در مورد کشمیر، مکمل جنگ طلبی ترکیه در مورد کشمیر است. به عنوان مثال، سال گذشته در 27 اکتبر رویدادی به میزبانی سفارت پاکستان در باکو برای بزرگداشت "روز سیاه کشمیر" با حضور نمایندگان پارلمان آذربایجان و همچنین مقامات وزارت امور خارجه این کشور برگزار شد. هم هند و هم ایران نسبت به جنگ طلبی جدید باکو محتاط هستند.
با این حال، مهمتر از آن، این سیاست مسیرهای تجاری بین المللی است که نیروی محرکه اصلی در پشت ائتلاف سه جانبه بوده است. یک تهدید مشترک برای هر سه، کریدور زنگزور خواهد بود که آذربایجان از زمان پیروزی در جنگ دوم قره باغ بر آن اصرار داشته است.

کریدور زنگزور یک کریدور زمینی است که آذربایجان در نظر دارد بدون کنترل مرز ارمنستان، آن را به منطقه آذربایجانی نخجوان در ارمنستان غربی و به بعد به ترکیه متصل کند. این استان از جنوبی‌ترین استان ارمنستان که در شمال با استان آذری ایران هم مرز است، می‌گذرد. ارمنی ها توضیح می دهند که مخالف کریدور زمینی نیستند، زیرا اتصال برای کشورهایی مانند آن حیاتی است. اما از آنجایی که از خاک ارمنستان می گذرد، باید تحت کنترل ارمنستان باشد.
هم برای آذربایجان و هم برای ترکیه، این کریدور زمینی بدون کنترل ارمنستان راه‌هایی را به آسیای مرکزی باز می‌کند. مسیری که کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب (INSTC) به طول 7200 کیلومتر - یک مسیر تجاری چندوجهی است که هند را از طریق ایران به روسیه متصل می‌کند.
در سال 2021 در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان، گفت که "هم ترکیه و هم آذربایجان اقدامات لازم را برای تحقق کریدور زنگزور انجام خواهند داد" که "کل جهان ترک را متحد می کند."

 

به همین دلیل ایران مخالف کریدور است. از زمان جنگ 2020 قره باغ، نسبت به هرگونه تغییر در مرزهای بین المللی ارمنستان نیز هشدار داده است.

برای هند، این نیز یک خبر بد است. در صورتی که آذربایجان به کریدور راه پیدا کند، دسترسی هند منوط به اراده او خواهد بود و هر زمان که بخواهد می تواند دسترسی را قطع کند. این سناریویی است که همه طرف ها دوست دارند از آن پیشی بگیرند.
بلافاصله پس از آن، سفیر هند در ایران اعلام کرد که هند در نظر دارد بندر چابهار را که هند در حال سرمایه گذاری در آن است، در سواحل شرقی ایران و اقیانوس هند به اوراسیا و هلسینکی متصل کند.
چندی بعد، سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرد: دو مسیر ترانزیتی جایگزین ایران - اوراسیا جایگزین مسیر آذربایجان خواهد شد.
بنابراین، برای هر سه کشور، همکاری سه جانبه برای باز نگه داشتن مسیرهای ارتباطی و تجاری ضروری است. این در درجه اول به معنای تضمین تمامیت ارضی ارمنستان است. آذربایجان نه تنها به نفع خود عمل می کند، بلکه تا حد زیادی دستور کار ترکیه را محقق می کند. حملات نظامی ترکیه به جنوب آسیا در حال حاضر قابل توجه است. از آنجایی که آذربایجان با پاکستان و چین متحد نزدیک است، همکاری سه جانبه هند، ایران و ارمنستان اجتناب ناپذیر است.

 

akharinakhbar.ir