زیر سایه سنگین روسیه، تلاشهای اروپا برای حل مناقشات ایروان و باکو راه به جایی نمیبرد
مهدی خورسند در گفتوگو با ایسنا با اشاره به اقدامات میانجیگرانه اروپا در قبال کشورهای قفقاز و دیدار مقامات ایروان و باکو در بروکسل، اظهار کرد: قبلا هم اروپاییها در قبال حل مناقشات ارمنستان و آذربایجان اقدامات میانجیگرانه داشتهاند، اما همیشه ناموفق بودهاند. حتی در جنگ اول قرهباغ که در سال ۱۹۹۱ و در آستانه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رخ داد، اروپاییها به زعم خود سعی کردند به مدیریت فرانسه به مسئله ورود کنند و در این راستا تلاشهای بسیاری هم داشتند.
وی با اشاره به انگیزه جدی اروپاییها برای ورود به جنگ قرهباغ اول، ادامه داد: در دریای خزر نفت کشف شده بود و اروپاییها به دنبال منابع این دریا بودند. همچنین آنها تصور گسترش ناتو به شرق را در سر داشتند که به وسیله یارگیری از جمهوریهای استقلالیافته از اتحاد جماهیر شوروی و ضمیمه کردن این جمهوریها به نظام لیبرال دموکراسی محقق میشد.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا با بیان اینکه تا به الان نهتنها میانجیگری اروپا بلکه تمام کشورهای دیگر در این منطقه به شکست انجامیده است، عنوان کرد: تنها یک دلیل و برهان برای تمامی این شکستها وجود دارد و آن هم چیرگی اراده روسیه در منطقه قفقاز بر تمام ارادههای دیگر است. زیرا این منطقه عمق استراتژیک روسیه محسوب میشود و روسها اجازه مداخله و پا گذاشتن کشورهای دیگر با عنوان میانجیگر را به هیچ وجه به احدی نخواهند داد.
خورسند افزود: روسها بر مداخلات غربیها آن هم در مناطقی که برایشان دارای اهمیت فوقالعاده است، بسیار حساس هستند. نتایج این حساسیتها را نیز در جنگ قرهباغ ۲۰۲۰ دیدیم. با اینکه جنگ بزرگی درگرفت و کلی تلفات و کشته به جا گذاشت، اما نقش و نوع راهبرد روسیه بهگونهای بود که به هیچ کشوری اجازه ورود نداد و خودش نقش ایجادکننده صلح بین دو کشور را به عهده گرفت.
وی با اشاره به نقش پررنگ و تعیینکننده روسیه در حل مناقشات ایروان و باکو و توافق آتشبس ۲۰۲۰، بیان کرد: روسیه حتی مفاد آتشبس را به شکلی رقم زده بود که همچنان ارادهاش بر اراده دیگر بازیگران و میانجیگران سلطه داشته باشد. در مفاد این توافق، اولا روسیه ۵ سال حضور خودش را بر این دو کشور و دیگر همسایگان تحمیل میکند و از سمت دیگر مفاد آتشبس را در شرایطی تنظیم میکند که مناقشات یخزده و استخوان لای زخم باکو و ایروان باقی بماند تا از این طریق بزرگتری خود را همچنان در این منطقه حفظ کند.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا خاطرنشان کرد: روسیه تنها در یک صورت میتواند سهم بزرگی از معادلات منطقه داشته باشد و آن هم این است که همیشه مناقشات کشورهای فوق استراتژیک آن یعنی کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز حفظ شود و روسیه با ورود خودش به آن مناطق هم برتری خود را بر این کشورها تحمیل کند و هم به کشورهای دیگر دنیا ثابت کند این روسیه است که بهتنهایی بار میانجیگری میان کشورهای این منطقه را به دوش میکشد.
خورسند نمونه بارز این مسئله را جنگ قرهباغ ۲۰۲۰ دانست و اظهار کرد: در این رابطه آمریکاییها، اروپاییها، ترکیه و جمهوری اسلامی بارها و بارها خواستار میانجیگری شدند، اما مرغ روسیه یک پا دارد و خودش به تمام مشکلات ورود کرد و قفل تمام این مشکلات هم به دست خودش باز شد.
وی به همین دلیل میانجیگری اخیر اروپا میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان را بیثمر دانست و گفت: تنها اراده روسیه است که بر معادلات این منطقه تاثیر دارد. روسیه به هیچ کشوری حتی کشورهای دوست خودش هم اجازه دخالت در تنشهای حوزه عمق استراتژیکش که تنش باکو و ایروان را هم شامل میشود، نخواهد داد. حتی اگر کشوری بخواهد در این مناطق میانجیگری کند هم قطعا با اجازه و برنامهریزی روسیه خواهد بود.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا عنوان کرد: اکنون هم هرچه کشورهای دیگر برای حضور در قفقاز تقلا کنند یا جنگی به راه بیندازند، برای روسیه اصلا مهم نیست. این کشور تنها به فکر منافع خودش، تامین امنیتش و عدم اجازه حضور به دشمنانش در این منطقه است.
خورسند اضافه کرد: شاید روسیه به ترکیه، چین یا ایران اجازه میانجیگری بدهد، اما در شرایط کنونی به دلیل نوع نگرانیهایش از ورود اروپا و غرب در عمق استراتژیک خودش، هرگز اجازه نخواهد داد اروپاییها عامل میانجیگر و تعیینکننده معادلات منطقه قفقاز جنوبی باشند.
وی با بیان اینکه اهداف اروپا هم برای حل مناقشات ایروان و باکو و حضور پررنگ در منطقه قفقاز تغییر نکرده است، اظهار کرد: همچنان هدف اروپا همان اهداف ابتدای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی یعنی حضور در عمق استراتژیک و محیط پیرامونی روسیه و یارگیری از کشورهای این حوزه است.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا ادامه داد: اروپا این اهداف را از طریق گرفتن ابزارهای قدرت روسیه انجام میدهد. کل بازار انرژی اروپا از طریق روسیه در حال تامین است. اروپا میخواهد این ابزار را از این کشور بگیرد و به جای روسیه، از کشورهای عمق استراتژیک آن انرژی تامین و زمینه را برای تضعیف دشمن اصلی خود یعنی روسیه فراهم کند. لذا به دنبال طرحهای صلح در این مناطق است.
خورسند افزود: من معتقدم که روسیه کاملا این بازیهای اروپا را بلد است و به آنها آگاهی دارد. در نتیجه بعید به نظر میرسد اجازه دخالت اروپا در مناقشه قفقاز را حداقل تا ۵ سالی که خودش مطابق با مفاد آتشبس ۲۰۲۰ بر منطقه قفقاز جنوبی تسلط دارد، بدهد.
اخبار مرتبط
یکه تازی علی اف در اوراسیا/ پایان تراژدی آذربایجان و ارمنستان
اقتصادنیوز: به باور ناظران انتخاب آذربایجان به عنوان میزبان بعدی نشست آب و هوایی «کاپ» و عقب نشینی ارمنستان از خواست خود در کنار مولفه هایی چون توافق دو بازیگر در باب آزادی زندانی ها، نشان از آن دارد که صلح احتمالی در منطقه قفقاز و قره باغ در دست است. این در حالی است که آذربایجان در حال تبدیل شدن به قدرتی نوظهور در آسیای میانه است.
شوک به کمپین ترامپ
تصمیم دادگاه عالی کلرادو مبنی بر ردصلاحیت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری سابق آمریکا از شرکت در انتخابات مقدماتی این ایالت، واکنش شدید اعضای کنگره در هر دو حزب را برانگیخت. دادگاه عالی کلرادو حکم داد که دونالد ترامپ واجد شرایط حضور در انتخابات مقدماتی این ایالت نیست. این حکم با چهار رأی موافق در مقابل سه رأی مخالف صادر شد و کلرادو را به اولین و فعلا تنها ایالتی تبدیل میکند که ترامپ را از حضور در انتخابات مقدماتی ایالت منع میکند.
کشتی های تجاری فرزند و دوستان اردوغان در راه اسرائیل
بیشتر ترکهایی که روابط گستردۀ تجاری با اسرائیل دارند، از نزدیکان اردوغان و حزب «عدالت و توسعه» هستند. متین جهان، نام بعضی از بازرگانان و سرمایه داران ترک را که با اسرائیل داد و ستد گستردۀ تجاری دارند افشا کرده است. احمد بوراک اردوغان، پسر ارشد رجب طیب اردوغان، صاحب شرکت دریایی «مانتا دنیزجیلیک»، و اِرکان ییلدیریم، پسر نخست وزیر پیشین ترکیه، در صدر فهرست آن بازرگانان و سرمایه داران قرار دارند.
سفر وزیر دفاع آمریکا به اسرائیل؛ حمایتی یا هشدارآمیز؟
وزیر دفاع آمریکا با همتا و نخست وزیر اسرائیلی دیدار کرد و هر چند طرفین تلاش کردند اختلافات را پنهان کنند اما سخنان آنان به خوبی گویای واقعیت ناگوار برای اسرائیل بود.
پس لرزه اتحاد جنینی روسیه و چین
اتحاد چین و روسیه امروز برای ایالات متحده پر هزینه تر شده، بالاخص آن که این کشور بیش از هر زمان متمرکز بر خاورمیانه شده و همین گزاره می تواند مقدمه ای برای ماجراجویی چین در تایوان شود، رخدادی که جهان را یک گام دیگر به جنگ سوم نزدیک تر خواهد کرد.
ایروان در جستجوی متحدی قابل اعتماد
عدم حمایت روسیه از ارمنستان در بحران قره باغ علاوه بر اینکه باعث سردی روابط ایروان و مسکو شده است، برگ برنده ای در اختیار غرب قرار داده است تا به تقویت و ثبیت جای پای خود در قفقاز بپردازد.