معامله بزرگ ریاض و نگرش ترکیه به آن
دولت ناکارآمد نتانیاهو نیز بیش از آنکه ائتلافی به نظر آید، شبیه جمع اضداد است و نارضایتی داخلی و بیبرنامگی در محیط پیرامونی وضعیت پیچیدهای برای صهیونیستها ایجاد کرده است، احتمالا نتانیاهو و دیوید بارنیا، رئیس موساد، خود را ناچار به دادن امتیاز هستهای به عربستان میبینند، اما علاوه بر احزاب اپوزیسیون متحدین افراطی آنها نیز از این اقدام وحشت دارند. چرا که آنها معتقد به برتری هستهای تلاویو در منطقه هستند و میدانند که عربستان تعداد قابل توجهی موشکهای بالستیک و دارای امکان پرتاب کلاهک هستهای را از دانگفنگ چین دریافت کرده است، و ممکن است روزی بین توان موشکی و هستهای ریاض امتزاجی شکل بگیرد که به ضرر تلآویو باشد، حتی اگر پیمانی سامی بین نوادگان اسحاق و اسماعیل منعقد شده باشد. البته این احتمال بسیار کم ولی وحشتناک است.
میدانیم که برنامه هستهای مملکت سعودی در بین کشورهای عربی، در رتبه دوم (پس از امارات متحده عربی) قرار دارد، و به دلیل رقابتها و اختلافات جاری بین این دو کشور و اختلاف نظرها و کشمکشهای همیشگی حکامشان، این جایگاه دوم، موجب ناخرسندی آل سعود و سرعت بیشتر بخشیدن به برنامه هستهای عربستان شده است. همچنین این کشور با شرکتهای ژاپنی و کره جنوبی در این زمینه همکاری دارد، و علاقهمند به حضور شرکتهای آمریکایی نیز است، البته امکان مشارکت چینیها هم وجود دارد.
از منظر داشتن قابلیت جغرافیایی و سطح وابستگی به خارج نیز بایستی گفت، ذخایر اورانیوم عربستان سعودی در جبل صائد و جبل قریه برای تأمین اهداف انرژی بلندپروازانه بنسلمان در افق ۲۰۳۰ کاملا مکفی به نظر میرسند. اما بخش تولید سوخت، نسبت به دیگر بخشهای برنامه هستهای عربستان دیرتر آغاز شده و به نسبت عقب است. و احتمالاً نیروگاههای هستهای سعودی دستکم در سالهای آغازین خود، وابسته به سوخت وارداتی باشند.
بایستی یادآور شد که برای تأمین انرژی مورد نیاز آبشیرینکنها و مقابله با آثار اجتنابناپذیر روند گرمایش جهانی و تغییر اقلیم، و در چارچوب نگرش کلان ریاض به رهائی از وابستگی به نفت، و بر اساس چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی با همکاری هولدینگ ژاپنی سافتبانک سرمایهگذاری سنگینی در انرژی خورشیدی میکند و برای شهرهای جدید خود به دنبال انرژی پاک، تجدیدپذیر و ارزان است؛ همچنین پیشنهاد شده علاوه بر سه نیروگاه اتمی در دست احداث، سیزده نیروگاه دیگر نیز احداث شوند تا هدف تأمین عمده برق مورد نیاز سعودی از منابع غیرفسیلی محقق شود. طبق این سند، در همه شئون و سطوح قرار است وابستگی این کشور به نفت کاسته شود.
بر اساس موارد طرحشده کسب موافقت و همراهی ایالاتمتحده با غنیسازی اورانیوم در قلمروی سعودی میتواند برنامه هستهای این کشور را از وابستگی به بازارهای تأمین سوخت بینالمللی بینیاز کند، روشن است که این اقدام برای برنامه هستهای عربستان، ضمن امکان ایجاد موازنه در برابر ایران موجب پیشی گرفتن از امارات خواهد شد. همچنین حکام این کشور دههها است که عادت کردهاند فروشنده انرژی باشند و خرید انرژی احتمالا با موانع ذهنی و ایجاد نارضایتی همراه خواهد شد.
همچنین عبدالعزیز بن سلمان و خالد الفالح وزیر انرژی کنونی و پیشین و دیگر مقامات سعودی وقتی در باب انرژی هستهای خود صحبت میکنند بر گزارههایی چون انرژی پاک، برنامه کاهش تولید کربن و البته انرژی صلحآمیز تأکید دارند، اما روزنامهنگاران کنجکاو و اذهان عمومی بیش از این تأکیدها به این فکر میکند چرا در طول تاریخ سعودی، برای اولین بار یک شاهزاده حاضر به پذیرش مقام وزارت انرژی شده است؟ آیا کشوری که تأمین کننده انرژی بازارهای جهانی بوده تازه به اهمیت انرژی پی برده است؟
در طرف دیگر ماجرا ترکیه قرار دارد. ترکیه برخلاف ایران، امارات متحده عربی و نیز عربستان سعودی سهم ناچیزی از سفره انرژیهای فسیلی خاورمیانه دارد. این کشور در ایام قبل از انتخابات حساس اخیر خود، نخستین نیروگاه هستهای خود را با همکاری فنی و مالی روسیه افتتاح کرد. جالب است که ترکیه از معدود کشورهای جهان است که دههها میزبان تسلیحات هستهای بوده اما به تازگی صاحب نیروگاه هستهای شده است. روشن است که آنکارا سیاست ابهام رژیم صهیونیستی و افتخار ارتش این رژیم به تسلیحات هستهای را دلخواه خود تلقی نمیکند، اما بعید است نگران برنامه هستهای کشورهای عربی باشد، چرا که رهبران محتاط و اقتصادهای ادغام شده آنها در بازار جهانی مانع از ماجراجوییهای هستهای میشود. برای اعراب نیز نیاز و عطش ترکیه به انرژی و تلاش انکارا برای مقابله با آثار گرمایش جهانی و تغییر اقلیم و کاستن تولید و انتشار کربن قابل درک است. بر همین اساس به نظر میرسد در زمینهای رقابتی، حتی اگر ریاض موفق به اخذ امتیازات بیانشده از واشنگتن و تلآویو شود، ترکیه هم بخواهد امتیازات مشابه یا متفاوتی را کسب کند، اما بعید است از برنامه هستهای همسایگان و رقبای مسلمان خود بترسد و بخواهد برتری در انرژی هستهای نظامی حاصل کند.
منبع:iturkcenter.com
اخبار مرتبط
یکه تازی علی اف در اوراسیا/ پایان تراژدی آذربایجان و ارمنستان
اقتصادنیوز: به باور ناظران انتخاب آذربایجان به عنوان میزبان بعدی نشست آب و هوایی «کاپ» و عقب نشینی ارمنستان از خواست خود در کنار مولفه هایی چون توافق دو بازیگر در باب آزادی زندانی ها، نشان از آن دارد که صلح احتمالی در منطقه قفقاز و قره باغ در دست است. این در حالی است که آذربایجان در حال تبدیل شدن به قدرتی نوظهور در آسیای میانه است.
شوک به کمپین ترامپ
تصمیم دادگاه عالی کلرادو مبنی بر ردصلاحیت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری سابق آمریکا از شرکت در انتخابات مقدماتی این ایالت، واکنش شدید اعضای کنگره در هر دو حزب را برانگیخت. دادگاه عالی کلرادو حکم داد که دونالد ترامپ واجد شرایط حضور در انتخابات مقدماتی این ایالت نیست. این حکم با چهار رأی موافق در مقابل سه رأی مخالف صادر شد و کلرادو را به اولین و فعلا تنها ایالتی تبدیل میکند که ترامپ را از حضور در انتخابات مقدماتی ایالت منع میکند.
کشتی های تجاری فرزند و دوستان اردوغان در راه اسرائیل
بیشتر ترکهایی که روابط گستردۀ تجاری با اسرائیل دارند، از نزدیکان اردوغان و حزب «عدالت و توسعه» هستند. متین جهان، نام بعضی از بازرگانان و سرمایه داران ترک را که با اسرائیل داد و ستد گستردۀ تجاری دارند افشا کرده است. احمد بوراک اردوغان، پسر ارشد رجب طیب اردوغان، صاحب شرکت دریایی «مانتا دنیزجیلیک»، و اِرکان ییلدیریم، پسر نخست وزیر پیشین ترکیه، در صدر فهرست آن بازرگانان و سرمایه داران قرار دارند.
سفر وزیر دفاع آمریکا به اسرائیل؛ حمایتی یا هشدارآمیز؟
وزیر دفاع آمریکا با همتا و نخست وزیر اسرائیلی دیدار کرد و هر چند طرفین تلاش کردند اختلافات را پنهان کنند اما سخنان آنان به خوبی گویای واقعیت ناگوار برای اسرائیل بود.
پس لرزه اتحاد جنینی روسیه و چین
اتحاد چین و روسیه امروز برای ایالات متحده پر هزینه تر شده، بالاخص آن که این کشور بیش از هر زمان متمرکز بر خاورمیانه شده و همین گزاره می تواند مقدمه ای برای ماجراجویی چین در تایوان شود، رخدادی که جهان را یک گام دیگر به جنگ سوم نزدیک تر خواهد کرد.
ایروان در جستجوی متحدی قابل اعتماد
عدم حمایت روسیه از ارمنستان در بحران قره باغ علاوه بر اینکه باعث سردی روابط ایروان و مسکو شده است، برگ برنده ای در اختیار غرب قرار داده است تا به تقویت و ثبیت جای پای خود در قفقاز بپردازد.