دیپلماسی ایرانی: وضعیت ارامنه در قره باغ به طور فزاینده ای نگران کننده می شود: آذربایجان تنها راه دسترسی منطقه مورد مناقشه به ارمنستان یعنی کریدور لاچین را از دسامبر 2022 مسدود کرده است. این فاجعه انسانی نشانه یک تغییر قدرت در قفقاز جنوبی به نفع آذربایجان و متحدش ترکیه است. از زمان پیروزی بر ارمنستان طی جنگ دوم قره باغ در پاییز 2020، آذربایجان دستور کار آینده منطقه مورد مناقشه را تعیین کرده است.

روسیه که به طور سنتی قدرت پشتیبان ارمنستان و ضامن توافق آتش‌بس 2020 بوده، از فوریه 2022 به دلیل جنگ علیه اوکراین تضعیف شده و تا حد زیادی ارتش حرفه ای خود را با سربازان وظیفه در پایگاه های نظامی ارمنستان و حدود 2000 نیروی حافظ صلح جایگزین کرده است. آذربایجانی ها بارها پاسخگویی این نیروهای حافظ صلح روس را که در سطح بین المللی به رسمیت شناخته نشده اند، آزمایش کرده و حوزه نفوذ خود را گسترش داده اند.

همزمان، منافع روسیه در قفقاز جنوبی در نتیجه جنگ تجاوزکارانه علیه اوکراین و تحریم‌های غرب در حال تغییر است: روسیه به مسیرهای تجاری جایگزین مانند کریدور شمال – جنوب از طریق آذربایجان به سمت ایران و هند و ترکیه به عنوان یک کشور کلیدی در دور زدن تحریم های غرب نیاز دارد. این امر به نوبه خود موضع مذاکره آذربایجان و ترکیه را در برابر روسیه تقویت می کند. ترکیه متحد نزدیک آذربایجان در تحویل تسلیحات و آموزش نظامی است و روابط اقتصادی نزدیکی با هم دارند. آذربایجان نیز یکی از تامین کنندگان مهم گاز ترکیه است. اردوغان می خواهد نقش بیشتری در قفقاز جنوبی ایفا کرده و از ضعف پوتین برای گسترش نفوذ خود استفاده می کند.

بازنده این تحولات، ارمنستان است که از نظر نظامی در مقایسه با آذربایجان که مجهز به سلاح های مدرن بوده، پایین تر است. این کشور دیگر نمی تواند به تضمین های امنیتی مسکو نیز تکیه کند. در این میان، مشخص شده که در هنگام حمله نظامیان آذربایجان به منطقه قره باغ کوهستانی باید توافقاتی بین روسیه و آذربایجان وجود داشته باشد، زیرا نیروهای روسی همیشه به موقع عقب نشینی می کنند و هیچ کاری در برابر محاصره کریدور لاچین انجام نمی دهند.

ناظران باور دارند که آذربایجان می خواهد ساکنان قره باغ را با فشارهای گسترده اخراج کند. دادستان ارشد دادگاه کیفری بین المللی در لاهه، رئیس جمهور آذربایجان را به "قصد برای نسل کشی" متهم کرد. اتحادیه اروپا و آمریکا تاکنون با احتیاط به فاجعه انسانی در قره باغ کوهستانی واکنش نشان داده اند، اگرچه بیش از شش ماه از آغاز آن گذشته است. اگرچه فرمت‌های مذاکره جداگانه وجود دارد، اما تمایلی برای اعمال فشار بیشتر بر طرف‌های درگیر موجود نیست.

دلایلی برای این امر وجود دارد: نقش آذربایجان به عنوان یک کشور ترانزیتی مهم نه تنها برای روسیه، بلکه برای اتحادیه اروپا و چین نیز از زمانی که مسیر شمالی از روسیه با جنگ در اوکراین مسدود شد، افزایش یافته است. این کریدور میانی بین آسیا و اروپا از قفقاز جنوبی و در نتیجه از گرجستان و آذربایجان عبور می کند. در عین حال، آذربایجان در زمانی که کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حال کسب استقلال از روسیه هستند، گاز بیشتری به اروپا عرضه می کند. قبل از جنگ تجاوزکارانه روسیه، آذربایجان تنها دو درصد از واردات گاز و حدود پنج درصد از واردات نفت را به اتحادیه اروپا تامین می کرد.