دیپلماسی ایرانی: هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه در سفر به تهران گفت که توافق شده است نشستی سه جانبه میان ایران، ترکیه و عربستان سعودی برگزار شود تا نقشه راهی برای توسعه روابط هر سه کشور باشد. وزیر امور خارجه کشورمان نیز ضمن تایید این خبر گفت که برگزاری این نشست را مفید می دانیم و معتقدیم که می تواند به صلح و ثبات و امنیت در منطقه کمک کند.

 

از این نشست اما چه انتظاراتی می توان داشت؟ اگر توجهی عمیق به آن داشته باشیم می توانیم انتظارات بزرگ از آن داشته باشیم. مثلا می توان در این نشست درباره "مشارکت اتمی که ایران به دستاوردهای منحصر به فردی در زمینه هسته ای دست یافته که در کل منطقه بی نظیر است، توافق شود. همچنین سه کشور می توانند بر حذف ویزا برای گسترش مناسبات اجتماعی و گردشگری توافق کنند. هر سه کشور به دنبال گسترش گردشگری هستند و عربستان و ترکیه برای تقویت گردشگری در کشورشان برنامه های مفصل دارند که این موضوع می تواند شامل شهروندان هر سه کشور شود. همچنین سه طرف می توانند توافق کنند تا وزرای کابینه شان به طور منظم و ماهانه با یکدیگر ملاقات های سه جانبه داشته باشند و کمیته های مشترکی مثلا در سطح حمل و نقل، بهداشت و درمان، فرهنگ، آموزش، اقتصاد و سرمایه گذاری و ... تشکیل دهند. همچنین توافق کنند تا روسای جمهوری سه کشور ملاقات های منظم سالانه داشته باشند و به مناسبت های مختلف دور هم جمع شوند. در این چارچوب می توان به فکر مناسبت های مختلف بود تا به بهانه آن رهبران سه کشور دور هم جمع شوند."

 

در لایه های زیرین سیاسی و اقتصادی و اجتماعی نیز سه طرف می توانند توافق کنند تا ارتباطات مستمری انجام شود تا مناسبات سه کشور صرفا در سطوح دولتی و سیاسی باقی نماند. مثلا موسسات مطالعاتی سه کشور به طور منظم جلساتی را برگزار کنند و مسائل را با یکدیگر مطرح کنند و به چارچوبی برای تفاهم و همگرایی میان سطوح مختلف دست یابند. همچنین کارشناسان وزارتخانه های مختلف سه کشور به طور منظم با یکدیگر ملاقات کنند.

 

در سطح پارلمانی نیز می توان برنامه ریزی کرد تا کمیسیون های مجالس سه کشور با یکدیگر داشته باشند و جلسات مشترک برگزار کنند. 

 

در کنار ارتباطات سیاسی می توان به ارتباطات دانشگاهی میان دانشگاه های سه کشور نیز اندیشید. تبادل اساتید دانشگاهی در زمینه های مختلف از جمله در زمینه زبان های فارسی، عربی و ترکی و تعریف بورسیه برای علاقه مندان به تحصیل در این کشورها از جمله دیگر موضوعاتی است که می توان روی آن فکر کرد.

 

در بخش گردشگری، پروازهای مستقیم برای تبادل زائر و گردشگر میان سه کشور ضروری است. در گذشته پروازهای مستقیم میان شهرهای عربستان با تهران و مشهد برقرار بود. باید این پروازها را بیشتر کرد و به تماس شهروندان با یکدیگر توجه بیشتر مبذول داشت.

 

گسترش ارتباطات تا این سطح می تواند روابط سه کشور را آنچان به هم تنیده کند که حوادث احتمالی توان تخریب آن را نداشته باشند یا حداقل آسیب را برسانند. گسترش روابط چند لایه خواه ناخواه منافعی را برای هر سه طرف به وجود می آورد که هر سه برای حل هر گونه اختلافی عمیقا اشتیاق داشته باشند. مثل احساس دیپلمات فرانسوی در لندن که یک بار گفت: «با توجه به تونل قطار بین لندن و پاریس و تعداد زیاد ملاقات ها و رفت و آمد هیات های متعدد میان دو کشور اصلا احساس نمی کنم در لندن هستم و فکر می کنم در پاریس هستم.» باید چنین جنسی از روابط میان کشورهای منطقه به وجود آید. به ویژه که سه کشور ایران، ترکیه و عربستان سه ثقل اصلی غرب آسیا محسوب می شوند.