<

بنای این مدرسه در دو طبقه به‌همراه زیرزمین با فرمی خطی کاملاً از آجر و با پیِ سنگی ساخته شده است. پنجره‌های بلند تاقی، دو سنتوری برفراز ورودی بنا، دو قوس هلالی در طرفین آسمانه و مجموعۀ آجرکاری‌هایی که در نهایت بلوک‌های آجری سه‌بُعدی را به‌ نمایش ‌می‌گذارند، نمای کلی این بنا در هر دو جانب آن را ساخته‌اند. کل بنا به‌گونه‌ای تداعی‌گر ترکیبی از کلیساهای ارمنی آجری و ابنیۀ قاجاری سطح شهر است.

مدرسه تومانیان یکی دیگر از مدارس تاریخی تبریز است که قدمت آن به دوره قاجار برمی‌گردد. این مدرسه در خیابان شریعتی جنوبی (شهناز)، کوچه بارون آواک واقع شده و در سال ۱۸۹۵ میلادی توسط خانواده‌ای ارمنی با همین نام ساخته شده است. جالب است بدانید اعتبار ساخت این مدرسه هزینه‌ی جهیزیه دختر جوان و ناکام خانواده ارمنی تومانیان ساخته شده است. این بنا وقفی بوده و مدیریت آن با خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان است.

مدرسه تومانیان در سه طبقه ساخته شده است و از همان ابتدا به عنوان مدرسه ساخته شده است. از ویژگی‌های بارز این مدرسه اسکلت‌بندی محکم و آجری آن است. نمای ساختمان آجری بوده و قوس‌های نیم‌دایره‌ای در بالای پنجره‌ها به شکل ابرو از زیبایی‌های این ساختمان است. این ساختمان آنقدر محکم استوار است که تاکنون هیچ نیازی به تعمیرات جدی نداشته است و تنها اقداماتی که اخیراً برای آن صورت گرفته نم‌زدایی بوده است. همچنین در سر در برخی ورودی‌ها نیز تابلوهایی سنگی با خط ارمنی دیده می‌شود.مالکیت بنا وقفی و مدیریت آن با خلیفه‌ گری ارامنه آذربایجان می ‌باشد. این اثر، در تاریخ ۱ آذر ۱۳۷۸، با شماره ثبت ۲۵۱۹، به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده‌ است.

محله ای که امروزه به نام بارون آواک شناخته می شود ترکیب دو محله ی "لیل آباد" و محله ی "قلعه تبریز" است که هر دو در گذشته ارمنی نشین بوده اند. در ابتدا این محله که فقط یک کوچه ی مختصر بوده، بعد از تخریب های وسیع و گسترده ی شهرداری تبریز برای اجرای طرح های جامع با هدف نابودی و تخریب بناهای قدیمی این محله، به وسعت و پهنای این گذر افزوده شده و آن کوچه ی دیرپا و قدیمی به خیابان امروزی بارون آواک یا به قول تبریزی یا همان "بارناوا" تبدیل شده است. دلیل این نام گذاری به سالهای 1700 – 1850 برمی گردد که یک ریش سفید ارمنی به نام "آواک آواکیان" مشهور به "جوان آواکیان" در دوران ناصرالدین شاه یکی از برج های هشت گانه ی شهر را که بعد از زلزله ی 1780 میلادی بنا نهاده شده بود تخریب کرده و آنجا را محل سکونت ارامنه ی طبقه متوسط و فقیر این شهر و مهاجران ارمنی که از روستاهای دیگر مهاجرت می کردند؛ قرار داده است. همچنین کلیسای قدیمی "سرکیس مقدس" و مدرسه ی "تامارا تومانیان" نیز از جمله مراکزی هستند که هم اکنون در این محله واقع شده اند. این دو بنا و همچنین "دبیرستان اسدی" هم که توسط یکی از ثروت مند ترین ارمنی های ساکن تبریز به نام "ساهاکیان" بنا شد از جمله بناهایی هستند که بعد از احداث محله ی "بارون آواک" ساخته شده اند.

کوچه های "پطروس خان، غزل، کلیسا و یخچال" از جمله قدیمی ترین معابر و گذرگاه های محله ی بارون آواک به شمار می روند. یادمان این مجاهدان ارمنی در محوطه ی کلیسای "سرکیس مقدس" نیز قرار دارد.