توازن‌بخشی در نگاه به شرق و غرب جهان در کانون سیاست‌خارجی ایران
تهران- ایرنا- ایران در سال ۲۰۲۱ به‌رغم تحریم‌ها در صدد بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف برای خنثی‌سازی تنگناهای اقتصادی برآمد؛ تکاپوی دیپلماتیک، ترمیم روابط با دول عربی، تلاش برای حل بحران همسایگان و نقش‌آفرینی در سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از مهمترین تحولات سیاست خارجی درسال گذشته میلادی بود.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، دور هشتم مذاکرات لغو تحریم‌ها روز دوشنبه ششم دی‌ماه آغاز و در روز پنجشنبه نهم دی‌ماه به دلیل شروع تعطیلات سال نوی میلادی به مدت سه روز متوقف شد تا دوباره از روز دوشنبه سیزدهم دی، از سر گرفته شود. البته به گفته مذاکره‌کنندگان، در این سه روز نیز رایزنی‌ها و تبادل متن‌ها به صورت غیر رسمی در جریان بود.
در مدت چند روزه مذاکرات، گفت‌وگوهای فشرده‌ای در سطح رؤسای هیئت‌ها و کارشناسان گروه ۱+۴ و اتحادیه اروپا در حوزه رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای برگزار شد. همزمان، اعضای برجام بدون حضور ایران چندین جلسه با هیئت آمریکایی که ریاست آن را رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بر عهده داشت، برگزار کردند.
میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه با انتشار پیامی در توئیتر دربارخ این جلسه نوشت: مشارکت کنندگان برجام (بدون حضور ایران) و ایالات متحده عصر امروز با یکدیگر دیدار کردند و در مورد آخرین وضعیت گفت‌وگوهای وین تبادل نظر کردند. وی افزود که همه شرکت کنندگان در جلسه امشب، «با خوشنودی روند مثبت و فضای عملی مذاکرات جاری را مورد توجه قرار دادند.»
علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان پس از پایان مذاکرات وین در راند اول دور هشتم و در آستانه تنفس چند روزه مذاکرات به دلیل سال نوی میلادی، به خبرنگاران گفت که در نتیجه گفت‌وگوی روزهای اخیر در وین پیشرفت‌های خوبی در حوزه رفع تحریم‌ها صورت گرفته است.
وی افزود: در چند عرصه گفت‌وگوها و تعاملات بین طرف ایرانی و طرف‌های مقابل ادامه داشت، از جمله چند جلسه در موضوع راستی آزمایی برگزار شد؛ هم هماهنگ کننده کمیسیون مشترک و هم با طرف اروپایی، همینطور در موضوع راستی آزمایی هم جلساتی بین طرف ایرانی با هماهنگ کننده کمیسیون مشترک، جلسه جداگانه‌ای با سه کشور اروپایی برگزار شد.
باقری ادامه داد: در عرصه لغو تحریم‌ها هم به اصطلاح مکاتباتی بین دو طرف انجام گرفت و پیشرفت‌های به نسبت خوبی در این چند روز آغازین دور هشتم صورت گرفت.
سه کشور اروپایی ابتدا زیر بار به روز رسانی پیش‌نویس توافقات نمی‌رفتند اما سرانجام در برابر خواسته‌های ایران عقب‌نشینی کردند و پیش‌نویسی که در حال حاضر مبنای مذاکرات قرار دارد، با مطالبات ایران مطابقت دارد و مذاکره‌کنندگان سرگرم تبیین معیارهایی هستند که ضمانت‌های مورد نظر ایران ارائه شود.
آنطور که از برآیند اظهارنظرها از سوی منابع نزدیک به تیم‌های مذاکره‌کننده در وین برمی‌آید، گفت‌وگوها در مسیری سازنده پیش می‌رود و تمام شرکت‌کنندگان در مذاکرات، مصمم به حصول توافق در کوتاهترین زمان هستند.
به گزارش ایرنا از خبرگزاری «د پ آ» آلمان، یک مقام آگاه از مذاکرات وین روز پنجشنبه با بیان اینکه که مذاکرات با ایران در فضایی سازنده پیش می رود، خبر داد ایران بر نوعی تضمین برای احترام به توافق‌های آینده پافشاری می‌کند.
مطالبه لغو تحریم‌ها با توسل به دیپلماسی و میز مذاکره
سال ۲۰۲۱ را از جهتی می‌توان سال ازسرگیری مذاکرات حق‌جویانه در ایران برای لغو تحریم‌های ظالمانه دانست؛ مذاکراتی که پس از خروج امریکا از برجام و کاهش تعهدات از سوی تهران متوقف شد و از آوریل ۲۰۲۱ (فروردین ۱۴۰۰) از سرگرفته شد.
سال ۲۰۲۱ را از جهتی می‌توان سال ازسرگیری مذاکرات حق‌جویانه برای لغو تحریم‌های ظالمانه دانست.از میانه فروردین تا ۳۰ خردادماه در دولت دوازدهم شاهد ۶ دور مذاکره در وین پایتخت اتریش بودیم؛ مذاکراتی که بدون دستیابی به توافق به دولت سیزدهم محول شد. دولت سیزدهم نیز پس از وقفه‌ای حدود ۶ ماهه مذاکرات لغو تحریم‌ها را هشتم آذرماه استارت زد.
ارائه دو سند مرتبط با «رفع تحریم‌ها» و «فعالیت‌های هسته‌ای» به طرف‌های مذاکرات از سوی هیات ایرانی و وعده تهران برای ارائه سند سوم در صورت موافقت با دو سند قبل، از جمله مسائلی بود که در دور نخست مذاکرات رقم خورد. بنابراین تیم ایرانی در این دور از مذاکرات با دست پُر و ارائه ابتکارات راهگشا همه تمهیدات لازم برای پیگیری مذاکراتی سازنده و نتیجه‌محور را پیش‌بینی کرده‌بود.
در دور دوم مذاکرات که از ششم دی‌ماه کلید خورد و اینک نیز در جریان است، تیم هسته‌ای دولت سیزدهم با رد «سند ۲۰ ژوئن» به عنوان برآیند مذاکرات ششگانه دولت دوازدهم و تکیه بر اسناد یکم و پانزدهم دسامبر، درصدد توافقی جامع‌تر با غرب برآمده‌است؛ توافقی که همزمان با جدیت در لغو تمامی تحریم‌ها، به مسائل مهم دیگری چون «تضمین» و «راستی‌آزمایی» از لغو تحریم‌ها نظر دارد.
حسن شکوهی‌نسب
اخبار مرتبط
