David O’Byrne در اوراسیانت / ترجمه: ابراهیم رضایی راد

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در ۳۰ ژانویه تایید کرد که بروکسل در حال مذاکره با باکو است. وی نوشت: ما در صورت شکست دیپلماسی آماده هستیم و همه گزینه ها را دنبال می‌کنیم. این  موضوع شامل بهبود انعطاف‌پذیری ما، از جمله همکاری با شرکایی مانند ایالات متحده، قطر و آذربایجان، در مورد عرضه گاز در صورتی که روسیه تصمیم به کاهش یا توقف تحویل گاز بگیرد، می‌شود. الین سلیمانوف سفیر جمهوری آذربایجان در بریتانیا در مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفت: اگر نیاز فوری باشد، همانطور که در ترکیه مشاهده شد، آذربایجان در خصوص صادرات گاز آمادگی کامل دارد اما حجم گاز آذربایجان با حجم گاز روسیه برابر نیست، این بدیهی است. از آنجایی که روسیه نیروهای خود را در مرز اوکراین مستقر کرده است، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و بریتانیا متعهد شده‌اند که با اعمال تحریم های تنبیهی به حمله احتمالی روسیه پاسخ دهند. مسکو در پاسخ گفته است که آنها شیرهای صادرات گاز را می‌بندند و مشتریان گاز اروپایی را در حالت یخ زدن و قطعی گاز می‌گذارند.  

آذربایجان نزدیک به دو دهه است که برای تبدیل شدن به یک صادرکننده مهم گاز به اروپا تلاش کرده است که در اواخر سال ۲۰۲۰ با راه اندازی خط لوله گاز ترانس آدریاتیک (TAP) که گاز آذربایجان را از یونان و آلبانی و از طریق دریای آدریاتیک به ایتالیا می‌برد، به اوج خود رسید. اما همانطور که سلیمانف پیشنهاد کرد، نه تولید گاز فعلی آذربایجان و نه زیرساخت خط لوله فعلی ظرفیت کافی برای جایگزینی چیزی بیش از بخش کوچکی از صادرات گاز روسیه به اروپا را ندارند که در سال ۲۰۲۰ در مجموع به ۱۵۸٫۵ میلیارد متر مکعب رسید. تولید گاز خود آذربایجان برای مدت طولانی نتوانسته همگام با تقاضای فزاینده داخلی و تعهدات صادراتی فزاینده خود پیش برود و این کشور چندین سال است که برای متعادل نگه داشتن شرایط به واردات دوره‌ای متکی بوده است.

همانطور که سلیمانوف خاطرنشان کرد، آذربایجان به تازگی موافقت کرده است که حجم بیشتری از گاز از جمله  4 میلیون متر مکعب در روز را در ماه فوریه به ترکیه بفرستد تا به همسایه خود کمک کند تا با کمبود گاز خود کنار بیاید که نتیجه کاهش غیرمنتظره صادرات گاز ایران به ترکیه  است. به نظر می‌رسد که این گاز اضافی که به ترکیه وعده داده شده بود، تنها به لطف یک قرارداد سوآپ سه جانبه با ترکمنستان و ایران امکان‌پذیر شد که براساس آن ایران سالانه بین یک و نیم تا دو میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد می‌کند و به همین میزان به آذربایجان صادر می‌کند.

صادرات آذربایجان به اروپا به یک خط لوله محدود می‌شود؛ TAP که ظرفیت سالانه آن تنها ۱۰ میلیارد متر مکعب است. اکنون با حمل حدود ۸٫۱ میلیارد متر مکعب، فضای کمی برای صرفه جویی در اختیار دارد. به گفته شرکت نفت دولتی سوکار آذربایجان، که شریک بزرگ در TAP و میدان گازی شاه دنیز دریای خزر است و گاز صادراتی را تولید می‌کند، در مورد امکان ظرفیت اضافی برای خط لوله TAP